Ghi chép của VĂN
VIỆT
Tôi và anh
Thành, Phó Chủ tịch xã Lộc Thành, Bảo Lâm phải chờ đến trưa mới gặp được anh
Thào Hùng Khải, Bí thư thôn 10C của xã. Hôm nay Khải đã tắt máy điện thoại di
động vì đang học một lớp chuyên đề về Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh do Ban Tuyên giáo huyện Bảo Lâm truyền đạt. Khải nói :“Lớp học chỉ tổ
chức trong ba ngày, mình không thiếu vắng một buổi nào đâu...”
Tinh
thần học tập chính trị đầy đủ và có chất lượng của Bí thư thôn, Thào Hùng Khải
đã dẫn chứng lời của anh Phó chủ tịch xã Lộc Thành, Bảo Lâm trò chuyện với tôi
lúc trước đó : “Thào Hùng Khải là người Mông đầu tiên được kết nạp đảng ở xã
này…” Sau cái bắt tay vừa mới gặp mặt, tôi thầm cảm phục Khải là người Mông di
cư tự do mà đã sớm phấn đấu trở thành đảng viên cốt cán của xã. Chắc hẳn Khải
phải luôn thể hiện sự tiến bộ không ngừng, sự xứng đáng là một nhân tố tiêu
biểu trong các phong trào hăng hái lao động sản xuất, xây dựng xóm làng đoàn
kết, bình yên. Đi tiếp vào dòng suy nghĩ
của tôi, Khải vào chuyện : “Người Mông chúng tôi di cư đến vùng đất này đã
gần hai mươi năm. Đất khách giờ đây đã là đất quê hương thứ hai. Ơn đất khách
nhiều lắm…”
Khải
hớn hở nói với tôi vừa xây xong căn nhà mới lên đến một trăm rưỡi triệu đồng,
một cơ ngơi mà hai mươi năm trước đây may mắn lắm, Khải mới thấy được trong
giấc mơ. Tôi theo Khải về nhà mới để góp thêm một lời mừng vui với gia đình
Khải. Con đường đá rộng mở từ đường lộ chính về làng dễ đến gần mười cây số. Có
đoạn lên trên đỉnh đồi cao ngất và cũng có đoạn bất ngờ đổ dốc thẳng đứng dưới
thung sâu. Nắng cao nguyên ban trưa mùa hè lồng lộng gió mát chứ không như cái
nắng gắt gỏng của xứ nhiệt đới đồng bằng.
Và càng dìu dịu hơn khi hai bên đường
vào làng Mông choàng lên một màu xanh mơn mởn của chè và cà phê. Đây là khu vực
bên tây bàu Tà Ngào vốn hai mươi năm trước là lau cỏ um tùm. Còn bên kia đồi
pháo binh là bên đông bàu Tà Ngào có khu vực đất phẳng phiu với nguồn nước ở hạ
nguồn tích trữ dồi dào hơn. Năm 1991, Khải chỉ mới là chàng thanh niên 25 tuổi
mà đã tiên phong cùng với bốn người Mông vào khu vực này với ý định vỡ đất lâu
dài. Nhưng Lộc Thành không phải là vùng đất đầu tiên mà Khải cùng nhóm người
Mông đặt chấn đến. Mà điểm đầu tiên đó là khi gặp người phụ nữ Mông đồng hương
lấy chồng ở vùng Cát Tiên để mong được tìm kiếm việc làm ăn nơi đất mới. Từ quê
hương Bắc Cạn khăn gói đến Cát Tiên, Lâm Đồng đã qua mấy ngày hết chờ đến đợi
mà vẫn mờ mịt bóng dáng của đất định canh. Tiền lộ phí đã cạn, Khải dẫn nhóm
người ngược lên hướng Bảo Lộc nhưng không biết sẽ đến đâu về đâu vì không ai có
người quen ở xứ chè này. Đến ngã ba Madaguoi, bốn người Mông không còn đủ kiên
nhẫn nên đã cùng quày quả đón xe đò trở ngược về Bắc. Khải lưỡng lự rồi quyết
định ở lại một mình. Lên đến Bảo Lộc, Khải mệt mỏi bước vào một nhà hàng bên
đường phố gọi một đĩa cơm trả giá trước bằng với số tiền còn lại cuối cùng
trong chiếc bóp nhỏ. Thấy một người khách lẻ ăn ngấu nghiến hết nhanh một đĩa
cơm, hành lý bên mình là một túi xách đã cũ kỹ phủ dày những lớp bụi bặm nhiều
ngày, bà chủ quán bằng lớp tuổi mẹ của Khải đến gần hỏi thăm. Khải nói thật về
hoàn cảnh lỡ đường của mình, bà chủ quán động lòng nói: “Thôi, cháu cứ ở lại và
tạm thời giúp việc phục vụ quán hàng ngày. Cô lo ăn lo chỗ ngủ cho cháu mà
không lấy tiền đâu. Rồi ngày mai chú về, chú sẽ giới thiệu người quen để giúp
đỡ cháu đi tìm đất mới…” Khải thốt lên trong lòng : “Mình đã quá may mắn gặp
được ân nhân đây rồi...”
Lần
đầu nghỉ mấy đêm ở Bảo Lộc với Khải thật tuyệt vời. Cao nguyên mênh mông, phố
xá yên tĩnh với hương trà thơm ngát. Được người chú - chủ nhà hàng vừa nhận kết
nghĩa - dẫn đi giới thiệu với một số người quen ở xã Lộc Thành dẫn đi tìm đất
mới. Ban ngày lội bộ trong rừng sâu. Ban đêm trở ra phố Bảo Lộc nghỉ ngơi. Kết
quả đã nhăm nhắm một
khu đất bằng ở phía đông Tà Ngao, dưới chân thác nước bảy tầng đẹp như tranh.
Sáng hôm đó, Khải thưa người cô chú kết nghĩa để về Bắc Cạn gọi thêm mấy hộ gia
đình người Mông trong làng đi tiền trạm đất Lộc Thành. Cô chú kết nghĩa cho
tiền xe động viên Khải lên đường. Về quê đặt chân vào nhà chưa kịp nghỉ mệt thì
các bậc cao niên trong họ đã trách móc Khải : “ Bao nhiêu người đi tìm đất mới
nay đã trở về làng hết rồi. Có người còn chưa chữa hết bệnh sốt sét của đất lạ
xứ người. Mày đã tự làm khổ mày, làm khổ vợ con mày mong ngóng chờ đợi, giờ lại
rủ rê làm khổ người làng nữa hay sao…” Chờ cho mọi người nguôi ngoai cơn giận
vì đi lâu quá không có tin tức về làng, Khải phân trần rằng đã có ân nhân chỉ
giúp một khu vực đất bỏ không khá đẹp, giờ chỉ vào đó dựng nhà và sản xuất.
Nhưng phải đến gần hai tháng sau, Khải mới thuyết phục được bốn người Mông
trong làng trở lại Lộc Thành. Và tiếp một tuần sau khi đến Lộc Thành, nhóm năm
người Mông của Khải đã dựng xong một căn nhà tre nứa và cây bụi tạp rộng thành
năm gian ở khu vực sau đồi pháo binh. Về nhà mới, cả năm người tất tả ra phố
Bảo Lộc mua con gà trống, ký nếp, ký đường…đưa về dâng cúng xin phép thần núi,
thổ công cho được định canh. Những người địa phương dẫn đường cũng đã nhận lời
mời đến uống chén rượu về đất mới của người Mông. Cuốc, xẻng, xà gạc, gùi…cũng
được mua về chuẩn bị đào những hố đất trỉa bắp ngày đầu. Nhưng khi hăm hở trở
về cách lán trại vài trăm mét bỗng thấy xuất hiện đám lửa cháy rừng rực. Cả năm
người lao đến nơi thì hỡi ơi, cả năm gian lán trại đã cháy rụi thành tro. Mới
hay lực lượng kiểm lâm địa bàn trong khi tuần tra đã lập biên bản vắng chủ về
hành vi dựng lán trại trái phép trên đất lâm nghiệp, xử lý bằng cách đốt dọn
lán trại lấn chiếm, trả lại đất cho rừng.
Lại lần nữa trong nhóm năm người Mông thì
ba người chán nản đón xe ngược về quê miền Bắc. Hai người, trong đó có Khải
không giám về lại quê ngay vì không biết ăn nói sao với họ hàng, bà con trong
làng. Đành xin quay lại xin tá túc thêm một thời gian trong nhà hàng của vợ
chồng người chủ tốt bụng ở Bảo Lộc. Nghe kể sự tình, ông chủ quán mới vỡ lẽ
rằng Khải và nhóm người Mông đã lấn chiếm đất lâm nghiệp chứ không phải đất
nương rẫy tái sinh cây bụi. Lần này đích thân ông chủ quán dẫn Khải đến gặp
trực tiếp ông K’Toàn, Bí thư xã Lộc Thành để trình bày nguyện vọng. Sự khép nép
của Khải đã xua tan ngay từ lúc đầu gặp mặt khi Bí thư K’Toàn với phong cách
hết sức gần gũi, thể hiện tấm lòng cảm thông về nhu cầu đi tìm đất mới của
người Mông. Rồi Bí thư K’Toàn hướng dẫn Khải làm đơn xin khai hoang 50 ha đất
nông nghiệp chưa sử dụng ở khu vực phia
tây Tà Ngào. Bên dưới đơn, Bí thư K’Toàn bút phê “Kính gửi anh Hai Thông, Chủ
tịch xã Lộc Thành xem xét đề nghị cấp đất cho bà con người Mông…” Đến lượt Chủ
tịch Hai Thông phê “Kính chuyển lên Phòng Nông- Lâm -Thủy huyện Bảo Lâm lập thủ
tục cấp đất theo nguyện vọng chính đáng trong đơn… ”
Khải
được nhân dân tín nhiệm bầu làm Trưởng thôn 10C. Và được cấp ủy địa phương tạo
môi trường rèn luyện, phấn đấu, Khải đã trở thành đảng viên và giữ chức Bí thư
chi bộ thôn. Bây giờ nhìn lại với tình đất, tình người nơi Lộc Thành, Bảo Lâm
qua gần hai mươi năm đã và đang xây dựng nên một làng người M6ng trù phú và
những con người Mông luôn chịu thương, chịu khó, hết mực gắn bó thủy chung với
vùng đất mới./
Bảo
Lâm- Đà Lạt tháng 7/2010
