VĂN
VIỆT
Làng
Mông có 113 hộ với 667 nhân khẩu nằm ven thung lũng thôn 5, xã Rô Men, huyện
Đam Rông, Lâm Đồng. Làng hình thành đã gần sáu năm, chuyển đến từ khu vực di cư
tự do trong rừng sâu thuộc địa bàn xã Liêng Sron, Lâm Hà, Lâm Đồng. Biết chăm
chỉ lao động, chịu khó tiếp thu cách sản xuất mới, dân làng đã tự túc được lương
thực và từng bước tích lũy.
Trưởng làng Mông
( Thôn trưởng thôn 5, Rô Men), Giàng Seo Lông chở tôi đến một khu đồi cà phê
xanh ngát bằng xe máy. Đây là mùa thu cà phê katimo thứ ba của Lông với diện
tích trên 4 sào. Những ngày đầu nhận được cây giống cà phê đưa về, Lông được
cán bộ khoa học kỹ thuật từ huyện, từ tỉnh trực tiếp cầm tay chỉ dẫn đào hố
xuống giống. Sau đó cán bộ kỹ thuật thường xuyên xuống đồng giúp Lông chăm sóc
từ các giai đoạn cây bén rễ, cây trở mình bệnh tật, cây phát tán trổ hoa, cây
cho quả thu hoạch…“Lần đầu thu hái quả cà phê bói về nhà, cảm giác của mình
thật khó tả. Hạt cà phê không nấu ăn như hạt gạo. Mà một ký cà phê nhân lại đổi
được hai, ba ký gạo.”—Lông nói. Năm nay mùa thu hoạch cà phê của gia đình Lông
ước tính sẽ đạt vài chục triệu đồng, số tiền mà chưa bao giờ gia đình Lông tích
lũy được.
Giàng Seo Lông
cho biết thêm, phần lớn dân làng Mông bây giờ đã biết trồng cà phê, biết được
đó là cây công nghiệp dài ngày, có thể thu bán lấy tiền để dành tiết kiệm. Bởi
bên cạnh cà phê, dân làng đang canh tác khá hiệu quả nhiều cây trồng khác. Đó
là cây chủ lực khoai mì ( sắn) và bắp lai. Seo Lông trồng được 2 sào bắp, mỗi
năm thu từ 25 tạ đến 30 tạ. Tiếp theo là giống mì cao sản của Seo Lông trên 2
ha, hàng năm thu hoạch dưới 10 tấn, bán được gần 10 triệu đồng. Đặc biệt là cây
lúa đã, đang đem niềm vui cho dân làng, giúp dân làng tự túc được lương thực.
Seo Lông có 5 sào ruộng nước, trồng mỗi năm 2 vụ. Vụ mùa vừa rồi, Seo Lông thu
được 2 tấn lúa, ăn chỉ có thừa chứ không thiếu giáp hạt như trước đây ( mặc dù
hộ gia đình Seo Lông gồm 2 vợ chồng và đến 6 người con).
Thống kê khi đến
lập làng, mỗi hộ gia đình làng Mông trung bình có đến 5- 6 đứa con; cá biệt có
hộ đến 10 đứa con. Ba năm gần đây, người dân đã áp dụng rộng rãi các biện pháp
kế hoạch hóa gia đình nên đã kiềm chế tối đa tốc độ tăng dân số tự nhiên. Trẻ
em ra đời ở làng chủ yếu là con của những cặp vợ chồng mới cưới. Nhà nước tạo
điều kiện hỗ trợ xây nhà cho; tạo mọi điều kiện cho dân làng có đất sản xuất.
Đến nay không còn hộ dân nào không có đất sản xuất. Hộ ít nhất cũng đang sử
dụng ổn định từ 4 đến 5 sào đất; trung bình từ 2 ha - 3 ha. Đặc biệt đã có
nhiều hộ làm ăn phát triển, mua thêm diện tích đất riêng mình tăng lên thành từ
5 ha đến 6 ha. Nhờ biết thâm canh cây mì, cây bắp và cây lúa nước nên đã không
còn hộ nào gặp cảnh thiếu ăn mùa giáp hạt. Để dẫn chứng, Thôn trưởng Giàng Seo
Lông tiếp tục chở tôi đi từ những khu vườn đồi cà phê xuống cánh đồng gần 20 ha
mà bà con trong làng vừa “tích tụ” được cách đây chưa lâu.
Những “bờ xôi ruộng
mật” nối tiếp nhau chạy dài về phía chân núi đồi. Bây giờ lúa đang thì non tơ
xuống đồng, nước được dẫn về tràn đầy chân ruộng. Dòng suối quanh đây có đủ
nước tưới mát ruộng lúa mỗi năm 2 vụ, năng suất đạt lên đến 4tấn/ha. Hai cây
màu là cây bắp và cây mì bán được hàng năm để chia phần: phần dùng tích lũy để
đầu tư mở rộng sản xuất; phần dùng để sửa sang nhà cửa, sắm các phương tiện xe
máy, điện thoại, ti vi và dùng làm thức ăn để chăn nuôi gia súc, gia cầm. Đến
nay đàn trâu bò của làng có hơn 50 con, đàn heo hơn 200 con và hàng ngàn con gà
thả vườn…
Dân làng Mông,
Lâm Đồng hàng ngày gần như chỉ có mặt ở nhà vào lúc cơm trưa và lúc tối về. Ai
nấy đều hăm hở ra đồng, theo dõi từng “cử chỉ” của cây trồng; suy nghĩ, trăn
trở trên từng thớ đất vỡ ra. Tinh thần lao động đáng khích lệ ấy đã giúp cho
người làng Mông có đời sống kinh tế phát triển khá nhanh ở xã Rô Men nói riêng
và huyện Đam Rông nói chung. /.
