VĂN VIỆT
.JPG)
Đã hai mươi năm chuyên trách tư pháp của
Uy ban nhân dân xã Tà Nung, một xã vùng xa của thành phố Đà Lạt, ông Phan Gia
Hợi đã không ngừng nỗ lực để trở thành một “bảng hiệu” trợ giúp pháp lý cho
đồng bào thiểu số địa phương.
Sau
ngày 30/4/1975, ông Phan Gia Hợi, một sĩ quan chế độ Sài Gòn đã quyết định
trình diện chính quyền cách mạng và được hưởng khoan hồng. Đầu năm 1979, ông
được Uy ban Quân quản xã Tà Nung gọi ra giúp việc thống kê. Lúc đầu ông mặc cảm
về quá khứ dù chỉ là người bị bắt đi làm sĩ quan hải quân truyền tin cho chế độ
cũ. Sau nhờ các chú lãnh đạo xã gần gũi động viên, ông đã dần hòa nhập…Ông chắt
lọc từ kiến thức học ở trong và ngoài nước vào công việc địa phương có hiệu
quả, 5 năm sau - năm 1984, ông được phân công làm địa chính và được bầu vào đại
biểu Hội đồng nhân dân xã.
VIỆC NÀO CŨNG TÂM
HUYẾT
Làm
đại biểu hội đồng nhân dân xã trong 3 nhiệm kỳ liền ( mỗi nhiệm kỳ 2 năm), ông
đều phản ánh tâm tư, nguyện vọng của người dân và được đưa vào nghị quyết kỳ
họp như việc phân định đất nông lâm, quy hoạch từng vùng sản xuất nông
nghiệp…Đến năm 1990, ông được bầu vào ủy viên ủy ban, làm cán bộ văn phòng kiêm
tư pháp xã Tà Nung. Những lúc cấp trên xuống kiểm tra, ông báo cáo nằm lòng
từng số liệu, từng khu dân cư, tranh thủ sự lãnh chỉ đạo kịp thời.
Có
vốn từ “nghề” thống kê, địa chính, văn phòng, ông vận dụng vào thực tiễn công
tác tư pháp. Đó là việc vận động đồng bào xóa bỏ hủ tục lạc hậu về cưới hỏi,
tang ma. Có những đôi nam- nữ chưa đủ tuổi kết hôn theo pháp luật, ông nhất
quyết không làm thủ tục đăng ký. Có những đám tang, ông xuống tận nơi làm giấy
khai tử và vận động không để xác chết quá 24 tiếng đồng hồ. Đầu năm hai ngàn,
ông đến từng nhà dân đăng ký quá hạn hơn 400 giấy khai sinh và giấy kết hôn.
Ông cùng với trạm xá xã làm giấy khai sinh cho trẻ ngay vừa ra đời. Ông tham
gia thành 6 tổ hòa giải trên 6 thôn. Ông học luật qua các lớp tập huấn trên
huyện, trên tỉnh; tự học qua tài liệu từ ngành tư pháp, từ tủ sách pháp luật
rồi truyền đạt lại cho hòa giải viên. Ước tính mười năm qua, tỉ lệ hòa giải
thành ở xã Tà Nung đạt từ 60% đến 70% vụ việc. Vào 15 phút buổi sáng hàng ngày,
bên cạnh mở phát băng từ thu sẵn, ông đọc trực tiếp những quy định pháp luật
thường gặp phát trên 6 cụm loa công cộng. Rồi ông là thành viên phổ biến pháp
luật sôi động định kỳ hàng tháng trên từng thôn, những buổi hội thi pháp luật
trên sân khấu từ xã lên cấp thành phố…
“BẢNG HIỆU” TƯ PHÁP XÃ
Hàng
tuần, ông cán bộ tư pháp xã Tà Nung, Phan Gia Hợi còn phải lên một cửa của UBND
thành phố Đà Lạt để làm thủ tục nhà đất cho dân. Vào việc, ông tiếp xúc với
người chủ thửa đất và hướng dẫn những thủ tục phải có là Giấy Chứng nhận quyền
sử dụng đất và quyền sở hữu nhà, Giấy Cam kết của hai vợ chồng. Biết người dân
đã hiểu thì ông mới tiếp nhận và cấp giấy hẹn xong hồ sơ một tháng sau đó. Đây
là quy trình một cửa liên thông giải quyết thủ tục hành chính ở Tà Nung triển
khai từ năm 2003 đến nay; mỗi năm giải quyết khoảng 60 hồ về chuyển nhượng đất
đai, đảm bảo công khai, đúng luật, nhanh chóng và chính xác. Mỗi sự việc ông
đều phổ biến những những điều luật cụ thể cho người dân.
Ông
cùng với những trợ giúp viên, chuyên viên của Trung tâm Trợ giúp pháp lý Lâm
Đồng trợ giúp những sự việc cụ thể của người dân. Chẳng hạn hỏi đất đã sản xuất
nông nghiệp nhiều năm vẫn chưa được cấp sổ đỏ ? Trả lời: pháp luật quy định đất
được cấp sổ đỏ khi được sử dụng ổn định, liên tục, không tranh chấp và phải phù
hợp với quy hoạch. Nếu đất nằm trên diện tích quy hoạch đất lâm nghiệp thì
không giải quyết cấp sổ. Việc có điều chỉnh lại ranh giới đất nông- lâm hay
không là không thuộc thẩm quyền cấp xã; mà là thẩm quyền từ cấp thành phố đến
cấp tỉnh và cấp trung ương. Liên quan đến việc xin nhập khẩu từ tỉnh khác về xã
Tà Nung, Đà Lạt được trả lời phải là lý do hợp thức hóa vợ chồng, đưa cha mẹ ở
chung với con; người xin nhập khẩu phải có đất đai, nhà cửa ổn định và hợp pháp
ở xã Tà Nung…Thường mỗi câu trả lời đều được viện dẫn pháp luật tập trung
khoảng 50- 60 lượt người dân đến nghe.
Mới
đây, ông Phan Gia Hợi tiếp nhận một lá đơn tố cáo có 20 chữ ký người dân cho
rằng Chủ tịch xã Tà Nung không…cấp đất cho dân (?!) Ông xuống gặp những người
làm đơn. Kết quả có 11 người đã ký vào đơn nhưng không biết là nội dung gì; 9
người ký còn lại là người trong cùng họ hàng, gia đình. Thì ra gia đình này đã
lấn chiếm đất quy hoạch chăn nuôi tập trung của tỉnh Lâm Đồng nên không thể cấp
Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất. Ông giải thích việc tố cáo này là sai vì Chủ
tịch xã không có thẩm quyền cấp đất. Việc nhờ nhiều người ký vào đơn tố cáo
cũng là trái với pháp luật về khiếu nại, tố cáo của công dân…
Hết
năm 2010, ông Phan Gia Hợi đúng 60 tuổi về hưu. Nhìn lại, ông đã là “già làng” công tác tại Uy ban xã Tà Nung với
31 năm, trong đó có 20 năm làm “nghề” tư pháp. Ông nhận rất nhiều khen thưởng
từ cấp xã, cấp thành phố, cấp tỉnh; đặc biệt đã nhận kỷ niệm chương của ngành
tư pháp. Ông đúc kết : “ Phải luôn tự
đào tạo mình mới mong trở thành là một “bảng hiệu” trợ giúp pháp lý tin cậy cho cộng đồng ! ”./.
