Thứ Năm, 15 tháng 8, 2013

Nông gia năng động Ka Đô

VĂN VIỆT

Đúng hẹn một ngày nghỉ cuối tuần, chúng tôi cùng với Chủ tịch xã Ka Đô ( Đơn Dương), Huỳnh Văn Trung về thăm buôn làng đồng bào thiểu số địa phương đón tết. Bên trong sự yên bình, văn minh của làng buôn là những triệu phú năng động ngày đêm từ trên khoảnh vườn, thửa ruộng của mình bước ra đến thương trường. 

CĂN CƠ TRÊN TỪNG LUỐNG ĐẤT

Nhà Ha Nhang ở buôn Ta Ly -một trong 5 buôn thuộc diện đặc biệt khó khăn của xã Ka Đô- nhưng đường nhựa 4 cây số từ trung tâm xã đã gần đến trước cửa nhà. Hôm nay Ha Nhang và vợ con đang tranh thủ tưới gần cả mẫu đất trồng la ghim khi còn đủ nước. Ha Nhang bảo: “Gia đình rất hy vọng vào những sào đất đang trồng các loại rau đậu cao cấp. Dịp tết chỉ cần giá mỗi ký đậu bán được bốn, năm ngàn đồng là dư sức tích lũy cho mùa sau…” 
Buôn Ta Ly 2 không có công trình thủy lợi dẫn nước về. Nhưng không vì thế mà đồng bào Cill ở đây chịu bó tay để đất trống khô cháy ở kỳ đông xuân hàng năm. Nhà nào cũng có riêng công trình thủy lợi nhỏ. Nhà Ha Nhang đào một giếng nước ăn sâu gần 20 mét, đồng thời dùng nước này để bơm tưới cho rau. Giếng được xây dựng khá kiên cố bằng bê tông cốt thép, đúc thành những đường ống kết nối từng đoạn nối dài từ mặt đất xuống tận đáy giếng. Bên cạnh giếng là một chiếc ao tự đào sâu khoảng 5m, chiều rộng, chiều dài là 10 m và 12m. Nước được bơm hút bằng mô tơ điện chứa trữ sang chiếc ao này trước khi dẫn tưới ra vườn. Không để ao nước trống, Ha Nhang thả mấy trăm con cá rô phi giống xuống nuôi. Nhờ mô hình giếng và ao “tự chế” này, Ha Nhang và dân làng trong buôn Ta Ly 2 vào mùa khô hàng năm đã cứu hạn được cho cây rau đến kỳ thu hoạch, đem bán có thu nhập khắm khá cho gia đình. Còn tính chung cả năm - cả những tháng mùa mưa thì gia đình Ha Nhang cùng với dân làng trồng cả cây công nghiệp dài ngày và cây màu, rau ngắn ngày luân canh. Ha Nhang đã chăm sóc hình thành 5 sào cà phê kinh doanh, có thu nhập để dành trong năm. Phía sau vườn còn xây dựng chuồng trại chăn nuôi 2 con bò sinh sản, sẵn lấy phân bón cho cây.
Biết trăn trở trên thửa đất cho hoa lợi của mình, Ha Nhang, 50 tuổi và gia đình với 9 nhân khẩu đã xây dựng một cuộc sống căn cơ bền vững, chưa bao giờ phải thiếu cơm rách áo. Cách đây 3 năm, gia đình đã xây lên một căn nhà bề thế rộng 54 mét vuông, giá trị khoảng 50 triệu đồng. Có điện lưới bắc về từ lâu, gia đình Ha Nhang trang bị đầy đủ các phương tiện sinh hoạt, giải trí có giá trị.

NHÀ NÔNG KIÊM THƯƠNG LÁI

“Láng giềng” với buôn Ta Ly 2 là buôn Ka Đô I. Đến đây không thể không gặp điển hình làm ăn giỏi Ya Núc, 49 tuổi. Đây là buôn của gần 100 hộ người thiểu số Cơ Ho, chỉ cách trung tâm xã Ka Đô non cây số, có đường huyện lộ 412 thảm nhựa chạy xuyên qua rồi nối dài với quốc lộ 27 giáp địa bàn tỉnh Ninh Thuận. Và căn nhà xây khang trang của Ya Núc nằm ở mặt tiền đường huyện lộ này. 
Gia đình Ya Núc khá đông nhân khẩu - tất cả 9 người. Khởi nghiệp trong tay chỉ có 8 sào đất nên phải vắt óc suy nghĩ để tận dụng mọi lợi thế của đất để nuôi sống gia đình và nuôi chí làm giàu. 
Hai cây trồng giải quyết lương thực cho gia đình là cây lúa và cây bắp phải duy trì. Ngặt nỗi do đất ở độ dốc cao, lại thiếu nước nên lúa và bắp chỉ trồng thay đổi mỗi năm mỗi vụ. Không chịu an phận, Ya Núc nghĩ ra cách táo bạo là trồng rau thương phẩm giá trị cao, đi trước, đón đầu thị trường. Bỏ ra gần 15 triệu đồng đào giếng, lắp đặt hệ thống bơm nước, Ya Núc thu hoạch lúa, bắp xong là trồng ngay rau bắp sú, đậu cao cấp…Được mấy mùa trúng giá rau bán cao, gia đình Ya Núc đột phá nhanh, không lâu sau đã tích góp được 100 triệu đồng xây dựng căn nhà khá rộng rãi. Ya Núc cũng lập được chuồng trại nuôi đàn bò, đàn gà, khép kín một cơ cấu sản xuất trong quy mô hộ gia đình.
Đáng kể hơn, trong thời gian thâm nhập tìm hiểu thị trường sản phẩm nông nghiệp, Ya Núc đã khai thác được “đầu ra” ổn định cho cây lúa địa phương, và trở thành một thương lái rất tin cậy của bà con nông dân nhiều năm qua. Ya Núc chân thành : “Tôi góp phần giúp cho cây lúa bà con tránh được tình trạng ép giá. Và nhờ đó cũng kiếm được khoản lợi nhuận cho gia đình đều đặn hàng năm…”   
“CUỘC SỐNG NÂNG LÊN TỪNG NGÀY !”
“Cuộc sống nâng lên từng ngày” là lời khẳng định của Chủ tịch xã Ka Đô, Huỳnh Văn Trung bằng minh họa thực tiễn một ngày về 5 buôn trong xã với chúng tôi. Hàng trăm căn nhà xây của dân làng, nhà xây của nhà nước hỗ trợ mọc lên san sát; không còn một căn nhà tranh, tre, nứa nào còn tồn tại như xưa nữa. Xe công nông sớm trưa rộn rã đi về. Đồng rau cà chua, hành tây, đậu cao cấp…của hàng trăm hộ nông gia đang lên xanh buôn trên, làng dưới, hối hả đón tết. Những triệu phú như Ya Núc, Ha Nhang ngày càng nhiều lên trong “bảng vàng” của xã Ka Đô. Và tết Đinh Hợi này, danh sách hộ triệu phú năng động mới chắc chắn sẽ được bình chọn ghi thêm nhiều hơn nữa./. 
Tháng 8/2003