VĂN VIỆT
5
năm trở lại đây, xã vùng xa Đạ Lây, Đạ Tẻh luôn đạt tỉ lệ 100% trẻ em từ 4 tuổi
đến 6 tuổi đến trường. Tỉ lệ học sinh tốt nghiệp tiểu học, đậu lên cấp 2 liên tục đạt 100%. Hiện có gần 140 con em của
xã đang học cấp III và cấp cao đẳng, đại học. Hình ảnh vượt khó đi học đều, học
giỏi rất quen thuộc từ đầu thôn cuối xóm nơi đây.
Về Đạ Tẻh, không ai không biết tiếng gia đình
ông Nguyễn Văn Lê có 6 nguời con đạt học vị từ cao đẳng, đại học đến thạc sĩ
và…còn đi lên nữa. Gia đình ông Lê là hộ gia đình kinh tế mới xã Đạ Lây từ
những năm sau giải phóng. Đến nay những tấm gương học tập như những người con
gia đình ông Lê ở Đạ Lây ngày một nhiều thêm. Lê Minh Thiện, học sinh lớp 9,
Trường Trung học cơ sở Hương Lâm là một ví dụ. Hôm chúng tôi đến thăm, Thiện
vừa hoàn thành kỳ thi học giỏi Anh văn toàn huyện Đạ Tẻh. Và Trước đó, Thiện đã
có kết quả đoạt “hạng khuyến khích” giải toán toàn tỉnh.
Nhà Lê Minh
Thiện nghèo, không có tiền mua đất sản xuất. Thiện là đứa con thứ 2 trong gia
đình 5 người. Ba Thiện là một thợ máy bình thường ở làng nên thu nhập ít ỏi.
Hàng ngày, hàng đêm, Thiện cùng người chị và đứa em út giúp Ba Mẹ gia công cạo
bóc vỏ hạt điều. Thời gian nào cháu Thiện học ôn bài ở nhà ? Anh Lê Minh Tâm,
ba của Thiện nói “Gia đình không có tiền cho cháu đi học thêm. Sách cũng vậy.
Cháu chỉ học trong sách giáo khoa. Hình như chủ yếu cháu Thiện học thuộc bài
tại lớp thì phải ?! ” Đưa lời hỏi này sang cháu Thiện thì được trả lới lễ phép
: “Dạ. Hàng ngày, hàng đêm, cháu cạo vỏ hạt điều cật lực cũng kiếm được cho ba
mẹ 10 ngàn đồng. Cháu thường tranh thủ học lại bài trên giường trước khi ngủ và
trước giờ đến trường. Mùa thi cháu phải thường thức khuya làm gia công hạt điều
và dậy sớm ba, bốn giờ sáng học bài… ” Khó khăn về điều kiện kinh tế gia đình,
điều kiện thời gian, nhưng 9 năm liền, Thiện đã vượt qua một cách xuất sắc
nhiệm vụ lớp phó học tập ở trường và liên tục nhận danh hiệu học sinh giỏi.
Ở một gia đình
khác-gia đình anh Phạm Đức Thuận có 2 con gái chuẩn bị bước lên lớp 10 và lớp
8, năm nào cũng đạt học sinh giỏi cả hai cấp trường và cấp huyện. Hai vợ chồng
anh Thuận có 01 ha mía và 02 sào ruộng lúa, quanh năm làm quần quật mới có dư
chút đỉnh. Xây dựng được căn nhà gỗ nho nhỏ, nhưng căn phòng chính bố trí diện
tích lớn làm nơi học tập riêng cho hai cháu.
Rồi dành dụm qua nhiều vụ mùa, vợ
chồng anh Thuận sắm cho hai người con gái mỗi đứa một chiếc xe đạp riêng ngày
ngày đạp xe đến trường. “Ngày xưa tôi cũng như vợ tôi khổ quá, vất vả quanh năm
không đủ cái ăn nói gì đến đi học. Bây giờ vợ chồng tôi quyết tâm giành tất cả
sự đầu tư cho hai đứa con gái học hành đến nơi đến chốn. ”
Phó chủ tịch
UBND xã Đạ Lây, Phạm Đình Tuấn là một người hiếu học từ hai mươi mấy năm trở về
trước đến giờ. Từ Huế vào định cư Đạ Lây là tiếp tục học kỳ II của lớp gần cuối
cấp II. Khu vực Đa Tẻh hồi đó không có trường cấp II, Tuấn phải lội bộ ra
Madaguoi học quãng đường xa 30 cây số vắng vẻ người đi. Rồi ở trọ lại học, tự
lo nấu nướng, mỗi tháng về Đạ Lây một lần mang gạo, mắm muối trở ra học. Quyết
chí dồn tất cả lên sự học, Tuấn đã tốt nghiệp được phổ thông trung học. Và hiện
nay là con đường học của anh Tuấn vẫn còn liên tục đi lên nữa, góp sức hiếu học
của mình vào thành tích khuyến học chung của toàn xã. Đến nay Đạ Lây đã củng
cố, tăng cường 12 tổ chức khuyến học trên tất cả các thôn, trường học và…tổ
chức đồng hương. Chủ tịch Hội khuyến học của xã là Chủ tịch UBND xã. Tất cả các
tổ chức chính trị xã hội trong xã đều lấy kết quả học tập hàng năm làm một tiêu
chí để đánh giá, bình xét thi đua. Nhờ việc học được đặc biệt quan tâm hàng đầu
nên từ năm 2004, xã Đạ Lây đã được công nhận đạt chuẩn trung học cơ sở, xóa mù
cấp tiểu học. Xã có 2 Trường Tiểu học Hùng Vương và Trường Mầm non Hoa Mai luôn
được nâng cấp, xây dựng mới ngày một khang trang hơn. Năm ngoái, nơi làm việc
của Đảng ủy xã được chuyển về một phòng tại khu vực UBND xã, chuyển giao lại
1.500 mét vuông để xây phân hiệu chính của Trường Mầm non Sao Mai. Nay đã được
khánh thành, đưa vào sử dụng với 30 lớp học.
Phó chủ tịch
xã Đạ Lây, Phạm Đình Tuấn cho biết thêm, mấy năm gần đây chỉ có duy nhất 01 học
sinh ở xã phải nghỉ học vĩnh viễn khi ở lại lớp 5 do tố chất học sinh này không
tiếp thu được bài học nữa. Tỉ lệ hộ nghèo của xã còn 37%. Tuy nhiên những
trường hợp vì nghèo quá không mua nổi quần áo, bút mực đến trường thì xã luôn
vận động ủng hộ kịp thời. Xã không xuất hiện một trường hợp nào học sinh bỏ
học.
Chỉ ao ước hiện nay là xây được một trường cấp II ở xã Đạ Lây. Lâu nay học
sinh Đạ Lây vẫn đến trường cấp II, III ở cụm xã Hương Lâm, những gia đình có
con em ở ven đường tỉnh lộ 721 thì đi học bằng phương tiện xe đạp có thể
vượt khó được. Nhưng những học sinh ở
các thôn xa trong xã phải lội bộ qua đồng ruộng, nên luôn thức khuya dậy sớm
mới đến trường kịp giờ học. Hy vọng trong năm học mới, đề xuất này của xã Đạ
Lây sẽ được ngành giáo dục của huyện Đạ Tẻh, của tỉnh Lâm Đồng quan tâm
hơn./.
Tháng 6/2006
