VĂN VIỆT
Nhiều năm tuyển chọn, gây trồng thử
nghiệm thông 5 lá, bạch tùng bản địa và thông caribê nhập nội, Viện Khoa học
lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên đã mở hướng nâng cao giá trị trồng rừng kinh
tế, tạo ra môi trường sinh thái đa dạng hơn trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng.
Xác định sinh thái của từng loài cây lá
kim
Kết quả nghiên cứu của Viện Khoa học lâm nghiệp Nam
Trung Bộ và Tây Nguyên tại các lâm phần quản lý của Vườn Quốc gia Bidoup Núi
Bà, Lạc Dương cho thấy: thông 5 lá thường phân bổ tự nhiên trên các khu rừng
nguyên sinh, có độ cao từ 1.400- 1.800m, thu thập từ 40 ô tiêu chuẩn tạm thời
cho thấy mật độ bình quân chung hơn 20cây/ha, mật độ cây con tái sinh tự nhiên
rất thấp. Qua điều tra đã xác định các quần thể thông 5 lá ở đây, chủ yếu tập
trung những cá thể trung niên và già, trong ki thiếu vắng trầm trọng thế hệ cá
thể kế cận, nếu chưa muốn nói đang ở tình trạng nguy cấp, cần những biện pháp
tái sinh để bảo tồn.
Bên cạnh đó, số liệu thu thập về cây bạch tùng ở Vườn
Quốc gia Bidoup Núi Bà đã thể hiện sinh trưởng trên tầng đất dày 100cm, nguồn
gốc từ phiến thạch sét hoặc đá macma axit. Trong 14 ô tiêu chuẩn tạm thời, mật
độ bình quân của cây bạch tùng đạt cao nhất đến 44 cây/ha, đa số cá thể tập
trung ở trạng thái thành thục và quá thành thục với chiều cao vút ngọn và đường
kính ngang ngực trung bình lần lượt là 21,5m và 33,8cm. Bạch tùng là loài cây
ưa bóng trong giai đoạn còn non, mật độ tái sinh trong tự hiên khá cao- gần 320
cây/ha. Tuy nhiên, đánh giá ở quần thể chung trong tự nhiên thì cây bạch tùng
vẫn nằm trong tình trạng tương tự như cây thông 5 lá – nhiều cây già và cây
trung niên, ít cây ở giai đoạn trưởng thành kế cận.
Riêng loài cây thông caribê, các mô hình trồng thực
nghiệm tại vùng Lang Hang, Đức Trọng ( thuộc Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm
lâm sinh Lâm Đồng), đã xác định tuổi cây hơn 30 năm, đạt tăng trưởng bình quân hàng
năm 0,6m chiều cao, 0,9cm đường kính và sản lượng gần 9,3m³gỗ/ha. Những chỉ số này đối với cây thông
caribê trồng khảo nghiệm ở Măng Lin, Đà Lạt đạt tăng trưởng lần lượt hàng năm
là 1m, 1,8cm và 24m³gỗ/ha. Tuy nhiên, yêu
cầu đặt ra rất cần nghiên cứu một cách hệ thống về tiềm năng trồng rừng sản
xuất loài thông caribê trên các vùng sinh thái ở Lâm Đồng.
Nhân
giống lá kim trên đất trống và đất rừng nghèo kiệt
Trong Đề tài “Tuyển chọn một số loài cây thông caribê,
thông 5 lá và bạch tùng để bổ sung tập đoàn cây trồng rừng kinh tế tại Lâm Đồng”,
thạc sĩ Lê Cảnh Nam cùng các cán bộ khoa học của Viện Khoa học lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên đã nhân
giống hữu tính thành công bằng cách tuyển chọn hạt giống thông 5 lá và bạch
tùng (thu hái từ cây mẹ phát triển vượt trội trong tự nhiên) ươm trong bầu đất
feralit vàng đỏ phối trộn với các thành phần gái thể khác, đạt tỷ lệ nẩy mầm
hơn 80%. Và nhân giống vô tính với kỹ thuật giâm hom (cắt hom từ cành cây mẹ sinh
trưởng tốt, không bị sâu bệnh) để kích thích ra rễ bằng thuốc NAA (Naphthyl
Acetic Acid) dạng bột với các nồng độ khác nhau, thạc sĩ Nam và đồng nghiệp đã tạo
ra rễ mới đạt tỷ lệ từ 70 -90% (cây bạch tùng), 70- 100% (cây thông 5 lá) và
hơn 75% ( cây thông caribê).
Sau 2 năm xuống giống trồng 3 cây con lá kim thử
nghiệm trên 3 vùng sinh thái khác nhau ở Lâm Đồng (độ cao dưới 500m, dưới
1.100m và trên 1.100m), thạc sĩ Nam và đồng nghiệp cho biết: Trên các địa hình đất
trống, thông caribê là loài cây phù hợp cho trồng
rừng sản xuất với tỷ lệ cây sống đạt tỷ lệ hơn 85%, tốc độ sinh trưởng khá nhanh so với cây thông
ba lá. Như vậy, thông caribe là loài cây khá phù hợp cho trồng rừng kinh tế và
cần được nhân rộng tại Lâm Đồng. Cây thông 5 lá, bước
đầu cho thấy là loài cây triển vọng cho trồng rừng thuần loài tại vùng sinh
thái Lâm Đồng với độ cao hơn 1.100m… Và bạch
tùng là loài cây rất phù hợp cho việc trồng làm giàu rừng trên đối tượng rừng
nghèo ở Lâm Đồng, thể hiện qua tỷ lệ trồng cây con sống và sinh trưởng tốt với hơn
80%...
Đến nay, Viện Khoa học lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây
Nguyên đã xây dựng các quy trình kỹ thuật nhân giống và gây trồng 3 loài cây thông 5 lá, thông caribê và bạch tùng nêu trên. Đồng
thời đã tổ chức nhiều lớp tập huấn hướng dẫn, chuyển giao cho đông đảo cán bộ
kỹ thuật và cán bộ quản lý của các đơn vị lâm nghiệp trong toàn tỉnh Lâm Đồng.
Và kiến nghị các cơ quan chuyên trách trên lĩnh vực lâm nghiệp Lâm Đồng có kế
hoạch phát triển những cánh rừng sản xuất từ 3 loài cây lá kim này, nhằm thiết
thực bảo tồn nguồn giống cây quý hiếm, góp phần làm giàu tài nguyên rừng trên
địa bàn./.
THANG 10/2016
