VĂN VIỆT
Mùa mưa Đà Lạt năm 2016 bước vào giai
đoạn kết thúc, yêu cầu xây dựng các vùng “khoai tây GAP” Đà Lạt từ niên vụ
2016-2017 đang đặt ra hết sức cần thiết, nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả kinh tế
và góp phần bảo vệ giá trị nhãn hiệu độc quyền “Rau Đà Lat”.
Hơn 60% diện tích khoai tây VietGAP
Gần hết mùa vụ khoai tây Hè – Thu năm 2016, tôi liên
lạc với ông Nguyễn Đức Bình, Chủ tịch Hội Nông dân xã Xuân Thọ (một vùng sản
xuất khoai tây truyền thống của Đà Lạt) được biết tổng diện tích sản xuất cả thảy
vụ mùa mưa này khoảng 30ha, bằng 30% so với 10 năm trước và giảm hơn 10ha trong
vòng 3 năm trở lại đây. Dù vậy, nhờ tích cực chuyển đổi từ hình thức sản xuất mạnh
ai nấy làm sang hình thức sản xuất liên kết áp dụng khoa học kỹ thuật mới, phần
lớn nông hộ sản xuất khoai tây mùa mưa ở xã Xuân Thọ đã nhận diện sử dụng các
nguồn giống đạt chất lượng tốt, kết hợp với đầu tư thâm canh chiều sâu, nên
năng suất vẫn giữ ở mức cao - từ 15 – 20 tấn/ha (mật độ trồng 45.000 cây/ha).
Thống
kê chưa đầy đủ của ngành nông nghiệp Lâm Đồng, hàng năm chủ yếu vào mùa mưa từ
tháng 5 đến tháng 10, thương lái mua khoai tây Trung Quốc đưa về chợ nông sản
Đà Lạt để phân loại bán lại với các số lượng đáng kể như: hơn 393 tấn (năm
2014), 1.163 tấn (năm 2015) và hơn 354tấn (năm 2016). Từ đây có những lô hàng
khoai tây Trung Quốc nhuộm dày lớp đất đỏ Đà Lạt phân phối đến người tiêu dùng
với giá bán thấp hơn giá khoai tây Đà Lạt nhiều lần, khiến giá khoai tây ngoài
hợp đồng ở Đà Lạt nói chung, ở xã Xuân Thọ nói riêng, thường xuyên bị ép giá
thu mua chỉ với bằng và thấp hơn so với cùng kỳ.
Trong suốt mùa mưa hàng năm, tính chung diện tích
khoai tây Đà Lạt và các vùng phụ cận sản xuất trái vụ chỉ với diện tích từ 160-
170ha, tổng sản lượng chưa đến 3.000tấn, nhưng do các khoản đầu tư sản xuất
khoai tây mùa mưa năm sau luôn tăng cao hơn năm trước, đặc biệt là các loại chi
phí quản lý, phòng trừ dịch bệnh mốc sương gây hại...Vả lại người sản xuất
thường xuyên đối mặt tình trạng khoai tây Trung Quốc giả mạo khoai tây Đà Lạt cạnh
tranh thiếu lành mạnh và hay bị thương lái ép giá như vừa nêu, hệ quả khoai tây
mùa mưa vốn đã đạt lãi thấp, nay lại càng giảm xuống thấp hơn.
Tính chung diện tích khoai tây trung bình hai mùa mưa
-khô hàng năm (trong 5 năm trở lại đây), nông dân Đà Lạt và các vùng phụ cận
sản xuất trung bình hơn 1.000ha, trong đó sản xuất vụ Đông- Xuân (mùa khô chính
vụ) chiếm tỷ lệ 63- 64%, sản lượng từ 25-30tấn/ha; còn lại tỷ lệ 36- 37% diện
tích sản xuất vụ Hè-Thu (mùa mưa trái vụ) với năng suất trung bình từ 20tấn/ha
trở xuống. Uớc tính diện tích khoai tây sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP đạt
khoảng 60%, trong đó gồm hàng trăm hecta diện tích liên kết tiêu thụ theo hợp
đồng giữa 2 công ty Pepsico và Orion và các hợp tác xã, tổ hợp tác với nông dân
Đơn Dương, Đức Trọng, Đà Lạt, Lạc Dương…
Cần những giải pháp hỗ trợ “khoai tây
GAP” Đà Lạt
Tuy nhiên, nhìn tổng thể khoai tây VietGAP Đà Lạt và
các vùng phụ cận hiện nay vẫn chiếm tỷ lệ không nhỏ sản xuất quy mô nhỏ lẻ,
chưa xây dựng nhiều chuỗi sản phẩm liên kết từ khâu sản xuất đến khâu thị
trường như mô hình ở 2 công ty Pepsico và Orion nêu trên, dẫn đến sản phẩm bán
ra vẫn phụ thuộc vào mức giá bấp bênh của thương lái đưa ra thanh toán sau khá
nhiều ngày trực tiếp thu mua trên đồng...
Chủ tịch Hội Nông dân xã Xuân Thọ, Nguyễn Đức Bình dự
báo vụ Đông- Xuân chính vụ năm 2016- 2017, nông dân xã Xuân Thọ sẽ phát triển
khoảng 150ha khoai tây, trong đó chiếm khoảng 80% diện tích sản xuất theo hình
thức “Tổ hợp tác VietGAP kỹ thuật”, tức là mục đích hợp tác trao đổi các biện
pháp thâm canh VietGAP hiệu quả, còn đến giai đoạn tiêu thụ thì do từng hộ gia
đình tự chọn thời điểm và thương lái để bán ra. “Thường lúc thu hoạch gặp cảnh
ép giá, nông dân Xuân Thọ cất trữ khoai tây vào từng bao tải chất trong kho
cách ly trên nền nhà khô ráo, thoáng khí, che chắn các vật liệu không để ánh
sáng mặt trời chiếu vào, chờ giá tăng lên mới bán. Nhưng thời gian lưu kho ở
Xuân Thọ cũng chỉ trong vòng một tháng, nếu kéo dài thêm nhiều ngày nữa, khoai
tây sẽ bị nẩy mầm, không bán được, phải đổ bỏ ….”- Chủ tịch Bình nói.
Nhìn từ thực trạng vùng khoai tây trọng điểm xã Xuân
Thọ thì việc tăng cường các giải pháp nhân rộng mô hình VieGAP khép kín từ sản
xuất đến tiêu thụ cho cả vùng nông nghiệp Đà Lạt, cũng như các vùng nông nghiệp
phụ cận đang trở nên bức bách ở thời gian trước mắt cũng như lâu dài. Đặt vấn
đề này, dự kiến trong năm 2017, ngành nông nghiệp Lâm Đồng tập trung triển khai
đồng bộ 3 nhóm giải pháp về kỹ thuật canh tác, gắn sản xuất với tiêu thụ và hỗ
trợ sử dụng bao bì nhãn hiệu khoai tây Đà Lạt khi đưa ra thị trường.
Cụ thể sẽ hoàn thiện quy trình sản xuất khoai tây
chính vụ và trái vụ theo tiêu chuẩn VietGAP, mở rộng đào tạo, tập huấn và chuyển
giao cho người sản xuất. Đồng thời tạo ra những mối liên kết sản xuất và tiêu
thụ khoai tây VietGAP theo mô hình nhóm nông hộ, tổ hợp tác, hợp tác xã, nhà
nông với nhà doanh nghiệp…Và cùng với đó là cấp phát bao bì nhãn hiệu khoai tây
Đà Lạt đạt chất lượng VietGAP, kết hợp với tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm.
Đây có thể xem là một tín hiệu mới để nâng cao uy tín của sản phẩm “khoai tây
GAP” đặc trưng thế mạnh của Đà Lạt và các vùng phụ cận, bắt đầu từ niên vụ
2016-2017 này./.
THÁNG 10/2016
