Ghi chép VĂN VIỆT
KỲ II/
ĐỒNG SÂM CHỤC TỶ
Ngày giáp Tết Quý Tỵ hôm sau nữa, tôi thong dong trên đường nhựa Tỉnh lộ
723 rời Đà Lạt 50 cây số để đặt chân vào giữa cánh đồng sâm mênh mông dưới chân
núi rừng lá rộng Bidoup- Núi Bà, Lạc Dương. Trước cảnh đồi núi, suối nước hữu
tình và tiện lợi, “Tuấn trồng trọt” cho biết đã tự huy động nguồn vốn đầu tư của
mình hơn chục tỷ đồng mới xây dựng nên cánh đồng sâm “chục mẫu” này.
.JPG)
Đưa tôi vào sâu trong cánh đồng sâm
chục tỷ, anh Nguyễn Phú Tuấn, “phu quân” của Giám đốc Công ty TNHH Cao Lâm, Đà
Lạt kể lại cái giá đầu tiên và cũng là liên tục cái giá sau này mà công ty gia
đình anh phải trả với tỷ lệ sâm xuống giống trồng rồi chết từ 80% giảm xuống đến
70% và đến nay vẫn ở tỷ lệ khá cao là 50 - 60%. Đối với “Tuấn trồng trọt”, tỷ lệ này dù đang
giảm xuống “chầm chập”, nhưng đó là “lộ trình” phát triển đi lên, là bước đi phản
ánh đúng trình độ, kỹ thuật tự học qua các nhà khoa học, học qua các tài liệu
nghiên cứu sưu tầm và học qua thực tế kinh nghiệm mỗi ngày trên đồng sâm của Tuấn.
Vậy sau 4 năm đưa sâm từ rừng xuống trồng
trên đồng, sâm giống bị chết nhiều bởi nguyên nhân ở đâu ? “Tuấn trồng trọt”
đáp: 3 tháng trồng đầu tay, bỗng thấy
hàng loạt luống sâm với cành, lá bị mềm nhũn rồi rã tan xuống đất. Nhổ cây sâm lên
thấy từng sợi rễ đã “chết rục” từ lúc nào, Tuấn
xin tư vấn các nhà khoa học dược liệu trong nước mới biết rằng do tưới tắm
cho sâm quá thừa lượng nước, luống đất trồng đổ đắp lên thấp, không thoát nước
kịp làm cây bị úng. Lần thứ hai thấy xen kẽ từng luống sâm theo nhau úa vàng màu
lá rồi chết cháy, Tuấn lại tra cứu các tài liệu y văn trên thế giới và đối chiếu
với quy trình sản xuất, đã xác định do khâu làm đất chưa kỹ lương, đất chưa đủ độ tơi xốp khi xuống giống, nên rễ
kém phát triển, dinh dưỡng từ đất thường xuyên bị “nghẽn lưu thông ”, không kịp lưu dẫn lên
nuôi thân và lá cây. Rồi đến lứa sâm trồng sau này nhất, trồng cũng mới mấy
tháng, mầm chồi đang thời điểm phát triển dài ra để bò leo trên luống đất,
nhưng cứ sáng ra thấy từng mảng cây bị gãy rụng cành lá rơi dày xuống đất. Tuấn
lại hỏi các nhà khoa học dược, “hỏi” trên tài liệu và hỏi công nhân trực tiếp
chăm sóc, “đáp án” được đưa ra là việc chiết mầm chồi sâm mới để trồng chưa đạt
yêu cầu…
Kiên trì trồng và rút kinh nghiệm ngày
hôm sau với ngày hôm trước, tháng sau với tháng trước, năm sau với năm trước, đầu
năm 2013, “Tuấn trồng trọt” đã xây dựng hoàn thành một cánh đồng “bờ xôi ruộng
mật” 10 ha Đẳng sâm dưới chân Rừng Quốc gia Bidoup- Núi Bà thuộc xã Đạ Chais,
huyện Lạc Dương. Vừa trồng, chăm sóc, vừa chiết mầm chồi giống sâm mới ngay
trong lúc thu hoạch củ, dưỡng nuôi trong vườn ươm đến 3 tháng sau mói đưa trồng
xuống đồng, thay thế nhanh chóng những cây vừa chết, từ đó luôn giữ độ che phủ
màu xanh kín dày 10 ha của đồng sâm quanh năm suốt tháng. Cuối năm 2011, Tuấn
thu hoạch lứa củ sâm đầu tiên trên 01 sào đất đạt vài chục ký. Đưa sâm đồng xuống
cơ quan dược liệu của trung ương ở phía Nam kiểm nghiệm cho kết quả hàm lượng
Saponin cũng đạt 6,37%, bằng hàm lượng của sâm tự nhiên trong rừng Bidoup- Núi
Bà. Mừng quá vì sâm trồng đã đảm bảo chất lượng, Tuấn đưa vài chục ký sâm đầu
tiên xuống một siêu thị tại Sài Gòn với giá “đầu vào” mỗi ký tươi từ 500 ngàn đồng
đến 1,5 triệu đồng. Một tuần sau, siêu thị này gọi điện thoại lên báo Tuấn “đã
hết hàng” !
Ngày 29/02/2012, Công ty TNHH Cao
Lâm, Đà Lạt, do “phu nhân” của Tuấn làm giám đốc đã công bố sản phẩm củ sâm
tươi do công ty sản xuất đảm bảo yêu cầu chất lượng. Đến ngày 19/3/2012, Sở Y tế
Lâm Đồng cấp Giấy Chứng nhận trong thời hạn 3 năm, chứng nhận sản phẩm củ sâm
tươi cho công ty của Tuấn “phù hợp với các quy định hiện hành về chất lượng, vệ
sinh, an toàn thực phẩm và được phép lưu hành nếu thương nhân bảo đảm sản phẩm
đạt chất lượng như đã công bố”. Và đến ngày 22/3/2012, Chi cục An toàn vệ sinh
thực phẩm Lâm Đồng cấp tiếp Giấy Chứng nhận trong thời hạn 3 năm, chứng nhận củ
sâm tươi cho công ty của Tuấn “đủ điều kiện vệ sinh, an toàn thực phẩm để sản
xuất, kinh doanh”.
Có đủ giấy phép, đủ cơ sở pháp lý và
đủ cơ sở khoa học để sản xuất và kinh doanh, Tuấn đã bước đầu mở rộng thị trường
tiêu thụ sản phẩm Đẳng sâm tươi tự trồng về các siêu thị thành phố Hồ Chí Minh
với số lượng tăng dần mỗi năm: Năm 2011 bán 150 ký, năm 2012 bán 01 tấn và kế
hoạch trong năm 2013 tiếp tục thu bán khoảng 1,5 tấn. Mới hai tuần trước, Tuấn
đã thu hoạch lần lượt từng luống đất trên 01 sào đất với tổng cộng gần 01 tạ củ
sâm tươi, đưa “lên bờ” sơ chế rồi xuôi về các siêu thị phía Nam tiêu thụ với giá
bán bằng cùng kỳ năm trước - giá mỗi ký
sâm tươi từ 500 ngàn đồng đến hơn 1,5 triệu đồng tùy theo loại. “Tính ra cứ 01 ha trồng Đẳng sâm đến năm thứ 4
thu hoạch, tổng số tiền đầu tư cũng phải trên dưới 01 tỷ đồng. Nhân với 10 ha đầu
tư thành chục tỷ đồng. Nếu hạch toán hiệu quả kinh doanh thì đồng sâm trồng đến
hết năm thứ 4 sẽ thu hoạch củ bán, lấy lại đủ vốn đầu tư ban đầu, Đến năm thứ 5
trở đi, lợi nhuận bạc tỷ trên mỗi ha trồng Đẳng sâm Núi Bà không phải là chuyện
khó. Mà điều tôi cảm thấy thành công nhất bây giờ là người dân Việt có mức thu
nhập thấp nhất trong mặt bằng chung đã bắt đầu có đủ tiền mua dùng sâm tươi của
mình trồng trên đất Lâm Đồng, Việt Nam…”-Tuấn chia sẻ.
Bây giờ mùa khô năm 2013 đang đến
cùng đón Xuân Quý Tỵ, xung quanh tôi là mênh mông đồng sâm Núi Bà 10 ha của “Tuấn
trồng trọt” vào mùa thay lá để dành trọn những dưỡng chất nuôi củ phát triển. Một
công nhân chăm sóc đồng sâm chuẩn bị về quê miền Trung ăn tết, được ông chủ “Tuấn
trồng trọt” bảo cứ vô tư đào năm, bảy ký sâm “cây nhà lá vườn” về biếu gia
đình, người thân. Rồi Tuấn bảo anh công nhân này sau tết hãy cố gắng trở lại để
cùng hướng dẫn cách chăm trồng, thu hoạch đồng sâm cho những lớp công nhân mới
vào nghề vì đến cuối năm 2013, Tuấn tiếp tục huy động thêm chục tỷ đồng nữa để
đầu tư cải tạo đất, xuống giống, mở rộng thêm cánh đồng sâm tươi mười mẫu nữa.
…Hẹn trở lại đồng sâm Núi Bà vào mùa
sau, về lại Đà Lạt, tôi điện hỏi nhanh và được Phó Giáo sư- Tiến sĩ Trần Công
Luận, Giám đốc Trung tâm Sâm và Dược liệu thành phố Hồ Chí Mình đánh giá: “ Cây
Thượng đẳng nhân sâm của công ty anh Tuấn đang trồng là một trong 40 loài cây nằm
trong danh mục cây thuốc quý cần được bảo tồn và phát triển của Bộ Y tế. Việc mở
rộng cánh đồng trồng sâm lớn nhất Việt Nam của anh Tuấn là việc góp phần phát
huy tiềm năng, giá trị “rừng vàng” của tỉnh Lâm Đồng…”
Lạc Dương – Đà Lạt Tết Quý Tỵ 2013
