Ghi chép VĂN VIỆT
Nông
dân Trịnh Tấn Vinh ở xã Đinh Lạc, huyện Di Linh đã “kết tủa” thành công hương
vị mật ong trong từng hạt cà phê sản xuất bền vững, đồng thời chế biến những
dòng sản phẩm cà phê bột với thương hiệu Thuần Trịnh đem đến cảm nhận khác biệt
đối với người thưởng thức trong và ngoài nước …
Đang trong “thời điểm vàng” đầu tháng 4/2020 cách ly
xã hội để hạn chế tối đa mức độ lây nhiễm dịch covid- 19 ra cộng đồng, người
sành điệu cà phê có thể ngồi tại nhà truy cập lazada, một trong những trang mạng
bán hàng trực tuyến hàng đầu Việt Nam để đặt lệnh mua các dòng Cà phê bột
Robusta mật ong Thuần Trịnh gói 500gam với giá 500.000 đồng; Cà phê bột Robusta
Mộc Thuần Trịnh gói 250gam với giá 200.000 đồng…Tiếp tục truy cập, từng sản phẩm
hiển thị tương ứng những thông tin: “Thuần Trịnh là
thương hiệu Cà phê Robusta cao nguyên Di Linh, Lâm Đồng sản xuất hữu cơ từ năm 2008
đến nay, 100% nguyên chất, hương mật ong, không pha tẩm. Thuần Trịnh Cà phê được sự
chia sẻ của nhiều nhà khoa học như: Nguyễn Lân Hùng, Đỗ Ngọc Quỳnh, Nguyễn
Thanh Thủy... Cuối năm 2019, Thuần Trịnh Cà phê vinh dự được chọn 1 trong 2 nhà
vườn trong cả nước tham gia hội nghị Contract Farming tại Thái Lan …”
Theo dòng địa chỉ ghi trên bao bì sản phẩm Cà phê Robusta Thuần Trịnh, phóng
viên về xã Đinh Lạc, huyện Di Linh đặt chân đến khu vườn cà phê mật ong của chủ
nhân Trịnh Tấn Vinh, tọa lạc bên đường Quốc lộ 20, khu vực Tân Phú 2. “ Đây là
toàn bộ 1ha diện tích cà phê robusta hơn 25 năm tuổi của hộ gia đình chúng tôi,
tổng số hơn 1.000 cây đã hoàn thành ghép cải tạo, vụ mùa vừa rồi đã thu hoạch được
3 tấn nhân, trong đó tỷ lệ cà phê mật ong chiếm khoảng 35- 40%...”, nông gia Trịnh
Tấn Vinh khái quát rồi đưa phóng viên tham quan tầng cây ăn trái che bóng trên
cao, tầng cây cà phê kinh doanh chính giữa và tầng cây cỏ lá đậu (lạc) trên mặt
đất. Lúc này là đầu tháng 4/2020 nắng nóng, ông Vinh đếm ở tầng cao nhất gồm 40
cây sầu riêng 15 năm tuổi, sản lượng năm ngoái khoảng 200kg/cây và 150 cây mắc
ca đang tuổi thứ 4 vào kỳ đậu trái bói từng chùm trên cành. Tầng giữa cà phê
robusta đã thu hoạch 3 tấn nhân vừa nêu. Còn tầng mặt đất với cây cỏ lá đậu
đang trong giai đoạn “ngủ hè”, chuẩn bị tái sinh tự nhiên trong mùa mưa từ đầu
tháng 5/2020…
Ngồi xuống bên một gốc cây cà phê còn
phủ dày thảm cỏ lá đậu, ông Vinh chia sẻ với phóng viên rằng, vài ngày tới đây,
hộ gia đình ông cắt hết những phần lá cỏ họ đậu còn lại trong vườn để ủ trộn
cùng với vỏ cà phê chừng nửa năm sau trở thành phân hữu cơ hoai mục, đưa bón trở
lại vào vườn cây. Tính đến nay là năm thứ 13, cây cỏ lá đậu định canh đã góp phần
tích cực bảo vệ môi trường bền vững cho cây cà phê diện tích 1ha của hộ gia
đình ông Trịnh Tấn Vinh. Việc trồng cây cỏ lá đậu bắt đầu từ năm 2008 khi ông
Vinh được chọn 1 trong gần 50 nông dân Lâm Đồng tham gia học kỹ thuật sản xuất
cà phê bền vững do một dự án đến từ châu Âu tổ chức. Qua lớp học năm đầu, ông
Vinh đã liên hệ với một nhà khoa học cung cấp khoảng hơn chục bó cây cỏ lá đậu
về giâm trồng thử nghiệm trên diện tích 100m2 dưới gốc cà phê trong
vườn. Một năm sau theo dõi sinh trưởng tự nhiên, khu vực đất trồng cây cỏ lá đậu
tơi xốp hơn hẳn, giun và các loại vi sinh vật có lợi sinh sôi; cây cà phê thì
xanh tốt rõ rệt, sâu bệnh gây hại giảm hẳnKiểm tra lại nhật ký sản xuất trong
năm thì khu vực trồng cây có lá đậu đều bón phân hữu cơ thay phân vô cơ, đặc biệt
đã hạn chế đến mức tối đa sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, trả lại môi trường
trong lành. Mặc dù so với năng suất sản xuất thông thường cùng kỳ năm trước giảm
xuống đến 30%, nhưng bù lại hiệu quả lớn hơn đối với sản xuất hữu cơ đã thu hoạch
tỷ lệ cà phê chín tự nhiên, đạt chất lượng cao từ 35- 40% sản lượng, cao hơn
năm trước đó khoảng 20%, bảo đảm môi trường bền vững và bảo vệ an toàn sức khỏe
cho người trực tiếp sản xuất. Bởi vậy đến năm 2010, hộ gia đình ông Vinh quyết
định nhân rộng phủ xanh 1ha cây cỏ lá đậu dưới gốc cây cà phê bằng phương pháp
giâm cành thủ công…
“ Năm 2016, một tiến sĩ nông học Việt
kiều Đức đến thăm vườn cà phê trồng cây cỏ lá đậu của hộ gia đình tôi và lần lượt
dùng tay hái từng trái chín xuống, bóc hết lớp vỏ ngoài, lộ ra phần vỏ lụa hạt
nhân tỏa lên mùi thơm mật ong. Sau đó người tiến sĩ này đã tận tình chuyển giao
cho hộ gia đình chúng tôi toàn bộ quy trình thu hoạch, sơ chế và chế biến cà
phê nhân, cà phê bột mật ong đưa ra thị trường …”, ông Vinh kể tiếp. Theo đó,
ông Vinh đưa phóng viên xem cận cảnh các giàn phơi hạt nhân cà phê cách ly mặt
đất trên dưới 2m, bên trên lợp kín ni lông để giữ nhiệt độ ánh sáng mặt trời hàng
ngày sấy khô thơm đượm hương mật ong. Dùng tay chọn hái từng trái cà phê chín đỏ
trên cành rồi rửa sạch, phân loại lại một lần nữa trước khi đưa vào máy xay lấy
hạt nhân còn kết dính một lớp vỏ lụa trắng sữa. Phơi hạt nhân trên giàn ni lông
từ 10- 12 nắng, mỗi nắng kéo dài từ 8 giờ sáng đến 16 giờ chiều mỗi ngày là đạt
yêu cầu chất lượng rang xay thành bột cà phê mật ong. Tỷ lệ rang xay cà phê mật
ong 1kg hạt nhân thành 700gam cà phê bột…
Cầm lên một ly cà phê mật ong Thuần
Trịnh pha phin từ chủ nhân Trịnh Tấn Vinh, phóng viên thưởng thức từng ngụm một,
đầu tiên cảm nhận mùi hương đăng đắng, thơm lừng. Nhâm nhi hết giọt cà phê cuối
cùng, đọng lại dư vị ngọt thanh của những giọt mật ong xứ cà phê cao nguyên Di
Linh, Lâm Đồng. Phóng viên đặt vấn đề về triển vọng cà phê mật ong Thuần Trịnh,
chủ nhân Trịnh Tấn Vinh nhìn nhận chỉ mới ở giai đoạn khởi đầu. Bởi với sản lượng
mỗi năm trung bình 3 tấn nhân/ha cà phê hữu cơ hiện có, thương hiệu cà phê Thuần
Trịnh chế biến sản phẩm cà phê bột mật ong và cà phê mộc hữu cơ mới chiếm tỷ lệ
chế biến chưa tới 2 tấn nhân; còn lại hơn 1 tấn nhân phải bán cho thương lái
theo giá cà phê sản xuất theo biện pháp thông thường. Trong khi đó việc nhân rộng
mô hình cà phê mật ong Thuần Trịnh vẫn còn hạn chế. Mãi đến nay có 5 hộ chuyên
canh cà phê (từ 1-2ha/hộ) quanh vùng đến vườn cà phê ông Vinh để được cung cấp
nguồn giống cỏ lá đậu và nắm bắt toàn bộ quy trình sản xuất cà phê hữu cơ về áp
dụng mới 2 năm vừa qua, nên hiệu quả gắn sản xuất với chế biến và thị trường cạnh
tranh vẫn đang còn ở phía trước…
Phóng viên chia sẻ những trăn trở của
ông Trịnh Tấn Vinh, một nhà nông tâm huyết với cây cà phê robusta hữu cơ mật
ong của vùng cao nguyên Di Linh nói riêng, vùng cao nguyên Lâm Đồng nói chung. Thiết
nghĩ những trăn trở còn lại của ông Vinh vừa nêu cũng chính là những hạn chế, khó
khăn về mở rộng vùng nguyên liệu cà phê mật ong hữu cơ robusta gắn với việc xây
dựng thị trường cần sớm được tháo gỡ bởi các giải pháp phù hợp hơn, hiệu quả
hơn và đồng bộ hơn từ phía cơ quan nhà nước chuyên trách của tỉnh Lâm Đồng…/.
THÁNG 4/2020
