VĂN VIỆT
Thành phố Đà Lạt vừa khởi động Dự án
“Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận hồng ăn trái Đà Lạt”, nhằm
bảo đảm việc kiểm soát chất lượng, tăng cường xúc tiến thương mại, nâng cao giá
trị kinh tế của loại trái cây đặc sản này của Việt Nam.
Hồng ăn trái có tên khoa học là Diosspyros Kaki L.
thuộc họ thị Ebéaceae, dòng cây ôn đới Á Đông hay cận nhiệt đới. Sinh trưởng
với điều kiện thời tiết, khí hậu quanh năm mát mẻ của Đà Lạt, cây hồng ăn trái thường
phát triển chiều cao từ 7- 8m, dáng cây mọc thẳng, tán phủ rộng, gồm các tên
gọi như hình dáng từng loại trái cây như: hồng bom (từ 110- 120 gram/trái),
hồng chén (từ 90- 100gram/trái), hồng vuông (từ 80 – 90 gram/trái), hồng trứng
( từ 70- 80gram/trái)….Tất cả các loại hồng ăn trái Đà Lạt khi chín có màu
vàng, hồng, đỏ, không hạt hoặt ít hạt, hương vị ngọt lịm, dẻo thơm đặc trưng
riêng biệt với các loại trái cây khác. Theo Phòng Kinh tế Đà Lạt, từ những năm
giữa thập niên 90 của thế kỷ trước, diện tích canh tác hồng ăn trái Đà Lạt ổn
định khoảng 900ha, trong đó 85% diện tích trồng xen canh trong vườn cây cà phê
và các cây trồng khác, 15% diện tích trồng thuần, đạt tổng sản lượng hàng năm
khoảng 6.500 tấn trái tươi, cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh Lâm
Đồng. Đến giai đoạn năm 2000- 2010, diện tích hồng ăn trái Đà Lạt giảm dần
xuống còn 600ha, sản lượng trái tươi giảm xuống còn 4.500 tấn, chiếm tỷ lệ 10%
sản lượng được đưa vào sấy khô bằng than đốt theo phương pháp thủ công truyền
thống, 90% sản lượng bán tươi cho thị trường nội địa.
Trong năm 2010, hồng ăn trái Đà Lạt được cơ quan hợp
tác quốc tế Nhật Bản ( JICA) tiến hành xây dựng, chuyển giao một số mô hình kỹ
thuật chăm sóc tỉa cành, bón phân, lai tạo giống mới có năng suất và chất lượng
cao hơn, đồng thời phổ biến công nghệ mới về chế biến hồng sấy khô đạt tiêu
chuẩn chất lượng xuất khẩu. Đến ngày 27/10/2012, hồng ăn trái Đà Lạt được Tổ
chức Kỷ lục Việt Nam xác lập là 1 trong 50 loại trái cây đặc sản của Việt Nam. Từ
đó đến nay, hồng ăn trái Đà Lạt vẫn giữ ổn định diện tích 600ha, tổng sản lượng
4.500 tấn trái tươi/năm. Thị trường tiêu thụ sản phẩm trái hồng tươi ( khoảng
4.050 tấn) vẫn chiếm phầ lớn ở thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và các tỉnh miền
Trung. Còn lại 450 tấn trái tươi được đưa vào chế biến sản phẩm hồng sấy khô
bằng công nghệ Nhật Bản và bằng than đốt thủ công của hộ gia đình, giá bán ra
thị trường cao hơn hồng tươi khoảng từ 12- 15 lần. Vài năm gần đây, Đà Lạt ước
đạt giá trị sản xuất 2 sản phẩm hồng tươi và hồng khô trên dưới 25tỷ đồng/năm, giải
quyết việc làm cho 1.200 lao động trực tiếp và gián tiếp.
Tuy nhiên, bức tranh toàn cảnh sản xuất hồng ăn trái
Đà Lạt hiện đang bộc lộ nhiều hạn chế. Đó là phổ biến diện tích vẫn sản xuất xen
canh với nhiều cây trồng khác, các biện pháp canh tác chủ yếu còn dựa theo
những kinh nghiệm của người nông dân, chưa được tác động sâu rộng từ những kết
quả nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào quy trình sản xuất, thu hoạch và
bảo quản sau thu hoạch, dẫn đến sản phẩm bán ra thị trường không đạt độ đồng đều
về hình dáng, chất lượng, từ đó gây nhiều khó khăn trong quá trình quảng bá,
xúc tiến thương mại. Trong khi đó, thị trường tiêu thụ hồng ăn trái Đà Lạt hầu
hết thông qua các đầu mối thương lái thu mua quy mô nhỏ ở Đà Lạt, người nông
dân thường chỉ được thông báo mức giá sản phẩm sau khi thương lái bán ra. Đã
vậy, giá hồng ăn trái thường xuyên bấp bênh, tình trạng mất mùa nhưng lại mất
giá vẫn xảy ra.
Trước đòi hỏi của thị trường về nguồn gốc xuất xứ hàng
hóa đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, Dự án “Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận hồng ăn trái
Đà Lạt” đang khởi động hướng đến các tiêu chí xác định cụ thể về chất lượng của
loại cây ăn trái đặc sản này của Đà Lạt nói riêng, Việt Nam nói chung.
Trên cơ
sở điều tra thực tế sản xuất hồng ăn trái trên từng nông hộ, Dự án sẽ hoàn
chỉnh các tiêu chí được xét cấp quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Hồng ăn
trái Đà Lạt” gồm: nguồn gốc, xuất xứ ươm trồng, chăm sóc và thu hoạch tại Đà
Lạt; xác định các chỉ tiêu về hình dáng, kích cỡ, màu sắc của trái hồng; các
thông số kỹ thuật về quy trình ươm giống, trồng và chăm sóc, thu hoạch, bảo
quản, đóng gói… Dự án sẽ được nghiệm thu vào cuối năm 2016 để chính thức triển
khai nhân rộng các mô hình sản xuất, kinh doanh được xác lập quyền sử dụng nhãn
hiệu chứng nhận “Hồng ăn trái Đà Lạt” !
THÁNG 6/2015
