VĂN VIỆT
Đi
qua khá nhiều khu vườn chuyên canh và xen canh các loại bơ ghép khác nhau trong
tỉnh Lâm Đồng, phóng viên cũng đã lần tìm ra cây "bơ thần tài" ở
huyện Bảo Lâm có hình dáng khác lạ và chất lượng thơm ngon bậc nhất Việt Nam.
Bài phản ánh sau đó đăng tải trên Báo Lâm Đồng đã góp phần giúp bạn đọc nhà
nông chọn lựa đúng nguồn giống gốc để chuyển đổi, nâng cao giá trị thu nhập trên
diện tích đất của hộ gia đình.
Từ ba năm trở về trước, cứ vào giữa
tháng 4 đến giữa tháng 8, người tiêu dùng Lâm Đồng phải khó khăn lắm mới mua
được vài ký bơ sáp có tên gọi bơ 034 về thưởng thức, dù giá khá cao- từ 150-
200.000 đồng/kg, cá biệt thời điểm kéo dài cả tuần lễ lập đỉnh đến 300.000
đồng/kg. Mức giá này cao gấp khoảng 10 lần giá bơ các giống thông thường trong
cùng vụ mùa thu hoạch. Tuy nhiên bấy giờ, phần lớn người tiêu dụng không quan
ngại với mức giá cao nhất, chỉ quan ngại sẽ mua nhầm các loại bơ khác “mạo
danh” bơ 034. Bởi bơ 034 là một loại bơ ghép mới và thu hoạch lúc đó mới rải
rác một số trang tại và hộ gia đình ở các vùng nông nghiệp Bảo Lâm, Bảo Lộc, Di
Linh, Lâm Hà…trong khi số lượng khách hàng thường chen nhau đặt mua trước từ lúc
đậu trái chỉ bằng ngón tay cái. Đối tượng khách hàng chủ yếu gồm hệ thống khách
sạn, nhà hàng hạng sao và người tiêu dùng quen biết; còn lại chiếm một tỷ lệ không
nhiều các quày trái cây ở các khu chợ trung tâm Đà Lạt mua sỉ về bán lẻ thu lời
trong ngày. Ngoài ra những nông gia năng động cũng tích cực “đón đầu” mua bơ
034 về nhà thưởng thức để đánh giá chất lượng rồi lần theo các đầu mối thương nhân
tìm mua cây giống về trồng. Hiện tượng “sốt giá”, “sốt hàng” bơ 034 lúc đó
không khó để giải thích bởi loại nông sản mới này có hình dáng cong dài như
trái mướp, cơm vàng, hạt lép, cô đặc và dẻo, béo thơm đặc biệt mà các giống bơ khác
hiện thời trong nước chưa có đủ các thông số tương tự để làm phép so sánh
được...
Với mong muốn lần tìm, chạm tay vào
cây giống gốc bơ 034 để ghi nhận các điều kiện sinh trưởng, thời gian phát hiện
và phương pháp nhân rộng đại trà, phóng viên cũng đã nhanh chóng nắm bắt thông
tin các trang trại sản xuất ươm ghép cây đầu dòng thông qua các cơ quan chuyên
môn của ngành nông nghiệp Lâm Đồng. Bước xuất phát đầu tiên, phóng viên đến trang
trại 16ha cà phê ghép cao sản, xen canh sầu riêng và bơ 034 ghép ở xã Lộc Đức,
Bảo Lâm. Dù gặp lúc trời mưa, đường trơn trợt trong vườn, nhưng chủ trang trại
khá nhiệt tình hướng dẫn phóng viên tham quan và kể chuyện thu hoạch 300 cây bơ
ghép 034 từ năm thứ 3, thứ 4, năng suất trung bình trên dưới 100kg/cây. Nhìn
bao quát ở đây như một khoảnh rừng bơ 034 tự nhiên xanh ngát, khi đến gần chạm
tay mới thấy cây cao chót vót và đường kính phủ rộng ước chừng phải từ 5m trở
lên. Thì ra phần cành nối liền phần ngọn cây thuộc giống bơ 034 “phối ngẫu” với
phần gốc cây thuộc giống “bơ nước” truyền thống đã định canh hàng chục năm. Nhờ
đã thực hành ghép thành công các loại cây chè cành, cà phê, sầu riêng từ những
năm chín mươi của thế kỷ trước, chủ nhân trang tại đã áp dụng kinh nghiệm để ghép
cho cây giống bơ 034 sau này. Đứng bên những hàng cây bơ 034 tươi xanh vươn lên
không gian thông thoáng, đang vào mùa nở những chùm hoa trắng sữa và đậu trái
non bằng hạt đậu, phóng viên ghi nhận cả một quãng thời gian dài vượt khó và bền
bỉ sáng tạo làm giàu của gia đình chủ nhân trang trại. Dẫu vậy để nhận diện, tự
tay hái xuống những trái bơ 034 hình dạng cong dài nơi này, phóng viên phải chờ
thêm đến gần nửa năm sau nữa…
Trước nhu cầu tiếp nhận thông tin của
bạn đọc về cây bơ 034 hết sức cần thiết, thậm chí khá bức bách lúc đó, phóng
viên tiếp tục lần tìm địa chỉ rồi đặt chân đến một trang trại chuyên canh 1.100
cây bơ 034 trên diện tích 7ha ở xã Lộc Phú, Bảo Lâm. Đây là trang trại xuống
giống trồng trực tiếp cây bơ 034 đã ghép hoàn thành từ vườn ươm giống gốc tại
khu vực thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm. Theo chủ nhân trang trại này, quy
trình bắt đầu gieo hạt cây bơ truyền thống vài tháng sau phát triển thành cây
bơ có chiều cao từ 0,5m trở lên thì cắt bỏ phần thân và ngọn cây. Phần gốc còn
lại ghép với mầm chồi cây bơ 034 nguyên thủy, thời gian chăm sóc thêm nửa năm mới
đưa xuống hố, lấp đất trồng mới. Thời điểm phóng viên có mặt, trang trại bơ 034
ghép đang bước sang năm thứ 8, đồng thời cũng vừa đi qua mùa thu hoạch rộ năm
thứ 5. Rất may trong một buổi sáng đi hết luống cây này đến luống cây khác,
phóng viên nhận diện một chùm trái bơ 034 nghịch vụ đến 5 trái, đo dài gần bằng
cái khuỷu tay. Hỏi thêm nữa thì chủ nhân trang trại này cũng sẵn lòng chỉ đường
đi chi tiết vào khu vườn có cây giống gốc bơ 034 cách xa khoảng mười cây số…
Sau khi được cung cấp số điện thoại
chủ nhân cây giống gốc bơ 034 ở thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm, phóng viên đã
nhanh chóng kết nối và nhận lời hẹn gặp. Đó là vào một ngày cuối năm 2017,
phóng viên khá bất ngờ khi đến khu vườn cây giống gốc bơ 034 duy nhất tọa lạc
ngay Tổ 1, thị trấn Lộc Thắng, Bảo Lâm.
Từ đó bà con nông dân quanh vùng Bảo Lâm, Bảo
Lộc gọi cây “bơ thần tài” của anh chị Dậu- Loan bởi được “lộc trời” ưu đãi. Đến
năm 2009, Phòng Nông nghiệp huyện Bảo Lâm đưa trái “bơ thần tài” ra Bảo Lộc
tham gia cuộc thi chất lượng bơ toàn tỉnh Lâm Đồng. Kết quả “bơ thần tài” với
mã số 034 đoạt giải Nhì (không có giải Nhất). Tên gọi bơ 034 khai sinh sau cuộc
thi này.
Trước nhu cầu nhân rộng giống bơ
034, anh chị Dậu- Loan bắt tay vào khai thác mầm chồi cây giống gốc “bơ thần
tài” để cung cấp cho nông dân về ghép với gốc cây bơ truyền thống, đồng thời
ghép trực tiếp tại vườn rồi xuất bán hàng năm hàng chục ngàn cây con ghép cho
khách hàng trong và ngoài tỉnh Lâm Đồng.
Trong những năm 2015, 2016, 2017 đến
nay, từ những cây bơ ghép 034 đầu tiên chăm sóc trưởng thành vào thời kỳ kinh
doanh, nhiều trang trại, hộ gia đình theo phong trào khai thác chồi ghép thành hàng
chục, hàng trăm ngàn cây giống bơ 034 mới trên địa bàn Lâm Đồng.
Tháng 6/2020
