VĂN VIỆT
Nông dân các
xã Liên Hà, Hoài Đức và Đông Thanh của huyện Lâm Hà đã đưa cây dâu tằm “chiếm
ngôi” cây cà phê với thu nhập cao nhất trong các loại cây công nghiệp dài ngày.
Đây là “lời giải” của hơn 3 năm chuyển giao nguồn giống dâu cao sản, ứng dụng kỹ
thuật mới nuôi tằm gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm tơ kén ở địa phương.
Khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm nông lâm
nghiệp Lâm Đồng cho thấy: Đông Thanh và Hoài Đức là 2 xã đang giữ lại những diện
tích trồng dâu nuôi tằm giống cũ ở huyện Lâm Hà, chiếm khoảng 33% tỷ lệ diện
tích cây dâu hơn 10 năm tuổi; tỷ lệ còn lại gồm diện tích cây dâu dưới 5 năm
tuổi. Riêng địa bàn xã Liên Hà không có diện tích cây dâu hơn 5 năm tuổi. Qua điều
tra trên 90 hộ dân trồng dâu, nuôi tằm ở 3 xã này, chiếm khoảng hơn 62% số hộ
gia đình chuyên canh từ 0,2- 0,5ha/hộ; trong khi tỷ lệ mỗi hộ trồng dưới 0,2ha,
từ 0,5- 1ha đến trên 01ha chiếm lần lượt là 21%, gần 16% và hơn 1%. Có 3 giống
dâu chính đang canh tác ở đây với những “đặc tính” khác nhau như: giống dâu bầu
đen, bầu xanh của địa phương ( chiếm 82%) thích nghi với khí hậu, thổ nhưỡng
Lâm Hà, nhưng năng suất thấp vì kích thước lá nhỏ; giống sa nhị luân, quế ưu
của Trung Quốc (chiếm 11,4%), năng suất thường giảm xuống đột ngột giữa mùa
mưa, khả năng chống bệnh gỉ sắt, bệnh bạc thau rất kém; giống S7- CB và VA- 201
là 2 giống mới do Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm nông lâm nghiệp Lâm Đồng
chọn tạo, đã sinh trưởng khá tốt trong mùa mưa, đạt năng suất cao (nhưng diện tích
chỉ chiếm 6,6%)…
Cũng theo Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm nông lâm
nghiệp Lâm Đồng, về giống tằm đang nuôi ở 3 xã Hoài Đức, Liên Hà và Đông Thanh
của huyện Lâm Hà chiếm 81% nguồn gốc từ Trung Quốc, chủ yếu nhập qua đường tiểu
ngạch, dịch bệnh rất khó kiểm soát. Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực
vật chưa đúng liều lượng và thời điểm, đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng lá
dâu cho tằm ăn kéo kén. Thu hoạch lá dâu đạt năng suất bình quân từ 10- 12
tấn/ha/năm, tương đương sản lượng 800- 1.000kg kén. Nhân lên giá kén 120.000
đồng/kg, thì trên 01 ha dâu sản xuất đạt tổng giá trị từ 96- 120 triệu đồng/năm
- thực tế vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của vùng đất và trình độ canh tác của
người nông dân.
Từ tháng 7 năm 2011, Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm
nông lâm nghiệp Lâm Đồng đã bắt đầu chuyển giao kỹ thuật cho 200 hộ nông dân ở
3 xã Hoài Đức, Liên Hà, Đông Thanh của huyện Lâm Hà trồng giống cây dâu cao sản
mới là S7-CB và VA- 201 trên 35 ha và cải tạo 25 ha diện tích dâu giống cũ ở
địa phương. Việc chuyển giao nằm trong Dự án “ Xây dựng mô hình ứng dụng và
chuyển giao công nghệ để phát triển bền vững nghề trồng dâu nuôi tằm ở huyện
Lâm Hà ” do UBND huyện Lâm Hà chủ trì. Với quy trình kỹ thuật mới được triển
khai từ công đoạn làm đất, xuống giống đến chăm sóc tưới nước, bón phân, bơm
thuốc bảo vệ thực vật… sau 3 năm, năng suất lá dâu S7-CB và VA- 201 đạt hơn 20
tấn/ha/năm ( tăng hơn giống dâu cũ từ 8- 10 tấn/ha/năm). Đồng thời, Trung tâm
đã tiến hành cải tạo 25ha cây dâu giống cũ của địa phương bằng các biện pháp
cày xới đất, tạo môi trường thông thoáng, bón phân cân đối giữa phân hữu cơ và
phân vô cơ, tưới đủ nước, sử dụng đúng và đủ thuốc bảo vệ thực vật…đã mang lại thu
hoạch lá dâu đạt 15 tấn/ha/năm, tăng gần 38% so với phương pháp sản xuất thông
thường. Bên cạnh đó, Trung tâm cũng đã chuyển giao cho nông dân về kỹ thuật
điều khiển nhiệt độ, ẩm độ, hái lá dâu…để nuôi tằm con tập trung với 6.000 hộp
trứng tằm; chuyển nuôi tằm trên nong sang nuôi trên nền nhà với 600 hộp, sản
lượng kén tăng mỗi hộp từ 43kg lên 46kg, tiết kiệm mỗi hộp tằm nuôi khoảng 50kg
lá dâu, lợi nhuận tăng thêm gần 33%... Cộng với 5.400 hộp tằm lớn nuôi theo
phương pháp truyền thống, Dự án đã tiêu thụ giá cao cho nông dân khoảng 270 tấn
kén thông qua hợp đồng liên kết với cơ sở ươm tơ Ba Minh hoạt động trên địa bàn
huyện Lâm Hà.
Thạc sĩ Nguyễn Đức Dũng, nghiên cứu viên chính của Trung
tâm Nghiên cứu thực nghiệm nông lâm nghiệp Lâm Đồng đã đưa ra đáp số: So với năng suất và mặt bằng giá cà phê và giá
chè cành trong cùng thời điểm 3 năm vừa qua, thì trên 01 ha mỗi năm trồng dâu
nuôi tằm giống mới ở Lâm Hà bằng các biện pháp kỹ thuật nêu trên, đã thu lợi
nhuận cao hơn lần lượt từ 2,28 đến 2,71 lần. Dự kiến đến năm 2020, diện tích
dâu tằm của huyện Lâm Hà sẽ phát triển lên 3.000ha (đến cuối năm 2014 khoảng hơn
1.800ha) - tính ra chỉ mới bằng 13% diện tích cà phê. Tuy nhiên trước lợi nhuận
bứt phá “chiếm ngôi” cà phê vừa nêu, cây dâu tằm đang đặt ra cho các cấp, ngành
chức năng trong việc tái cơ cấu các loại cây trồng chủ lực phù hợp hơn ở Lâm
Hà./.
THÁNG 11/2014
