Ghi chép VĂN
VIỆT
Từ thử nghiệm thành công các loại
rau xà lách hữu cơ, chủ nhân Nguyễn Văn Hà chọn lọc quy trình và chuyển đổi
sang ứng dụng xây dựng trang trại phúc bồn tử đổi màu đỏ- đen dưới chân núi
LangBiang gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ. Kết quả cho thấy không chỉ tạo
ra bước đột phá thu nhập, mà còn góp phần nâng cao nhận thức về canh tác bền
vững cho cộng đồng địa phương.
Cây hữu cơ chẳng
khác gì cây thuốc
Một
ngày cuối tuần tháng giêng Kỷ Hợi 2019, phóng viên vượt lên mấy vòng dốc đường
nhựa của thị trấn Lạc Dương, huyện Lạc Dương để đặt chân đến trang trại phúc bồn
tử 2 màu đen- đỏ đạt chuẩn hữu cơ dưới chân núi LangBiang quen thuộc. Chủ nhân
trang trại Nguyễn Văn Hà, người đàn ông tuổi tiệm cận sáu mươi vẫn sôi nổi kể
chuyện khởi nghiệp nông nghiệp hữu cơ với phóng viên sau cái bắt tay gặp mặt
lần đầu.
Gốc
gác thị dân Đà Lạt, hơn hai mươi năm trước, anh Nguyễn Văn Hà tìm vào khu vực
nông nghiệp dưới chân núi LangBiang sang nhượng đất làm nông dân trồng chuyên
canh cà phê. Lần lượt anh Hà cũng đã mua được quyền sử dụng đất mấy hecta cà
phê triền dốc thoai thoải xuống dưới thung sâu thuộc Tổ Dân phố Đăng Gia Rít B,
thị trấn Lạc Dương, huyện Lạc Dương bây giờ. Những vụ mùa cà phê nối tiếp đi
qua với lối canh tác cũ, lạm dụng nhiều phân bón vô cơ và thuốc trừ sâu hóa
học, nông dân Hà nhận ra rằng dự báo thiếu bền vững môi trường tự nhiên và xâm
hại môi trường trong lành của người sản xuất đang ngày càng hiện rõ. Trong điều
kiện khó khăn lúc đó, anh Hà vẫn cố gắng giảm dần nguồn vật tư nông nghiệp vô
cơ, chấp nhận năng suất cà phê thấp xuống; kết hợp với trồng những hàng cây
xanh bạch đàn để góp phần điều hòa không khí dịu mát trong khu vực sản xuất của
mình.
Mãi
đến thời điểm đầu năm 2017, nông dân Nguyễn Văn Hà mới có cơ hội chuyển đổi
3.000m2 cây cà phê già cỗi để xây dựng nhà kính, đưa vào sản xuất
rau xà lách theo quy trình hữu cơ. Những lứa rau hữu cơ “đầu tay” không tránh
khỏi thất bát, anh Hà kiên trì tích lũy kỹ thuật rồi dần dần hoàn chỉnh khoảng
hơn một năm mới có thành quả đưa ra thị trường. Anh Hà nhớ lại: “Xà lách hữu cơ
của hộ gia đình tôi trồng tại đất Đăng Gia Rít B, thị trấn Lạc Dương của huyện
Lạc Dương khi tuân theo thời gian sinh trưởng tự nhiên 70 ngày, có cây thu
hoạch lá dày đặc trên cây cao đến hơn một mét. Cứ 1.000m2 thu hoạch
2.500kg, đưa về các chợ đầu mối ở thành phố Hồ Chí Minh bán giá trên dưới khoảng
70.000 đồng/kg. So sánh giá xà lách hữu cơ cao hơn gấp từ 1,5 lần đến 2 lần giá
xà lách VietGAP cùng thời điểm. Sử dụng sản phẩm xà lách hữu cơ nhà kính của hộ
gia đình chúng tôi, nhiều khách hàng phản hồi khích lệ rằng đây chẳng khác gì
rau thuốc thực phẩm chức năng, phòng ngừa bệnh tật và bảo vệ tuyệt đối an toàn
sức khỏe…”
Tuy
nhiên, sản phẩm cây trồng hữu cơ của anh Hà xuất phát với cây cà chua tiếp đến
rau xà lách chỉ tiêu thụ được 20% sản lượng; 80% sản lượng còn lại trong vườn
nhà kính 3.000m2, anh Hà chăm sóc sinh trưởng từ màu lá xanh non đến
xanh thẫm rồi ngả màu vàng héo rũ chết già, cộng lại thời gian khoảng 70 ngày sau
khi xuống giống trồng. Từ đây, anh Hà phát hiện quá trình sinh trưởng đối ngược
giữa trồng rau hữu cơ và trồng rau vô cơ. Như rau xà lách trồng theo quy trình
hữu cơ thu hoạch lá tươi non 40 ngày sau khi trồng thì thời gian này lại rút
xuống còn 20- 25 ngày trồng phương pháp vô cơ. Còn chăm sóc xà lách hữu cơ nhằm
bổ sung vi sinh cải tạo đất thoáng khí, giúp rễ cây hút nhiều chất dinh dưỡng
nuôi cành lá khỏe mạnh, tăng cường đề kháng các loại bệnh hại. Trong khi đó với
xà lách vô cơ thường “gồng mình uống thuốc” kích thích tăng trưởng, tế bào của
cây bị phá vỡ, tạo khoảng trống cho sâu bệnh xâm nhập, lây nhiễm từ khu vườn này
đến khu vườn khác. Đến lúc cấp báo diệt trừ bệnh hại buộc phải sử dụng thuốc
bảo vệ thực vật liều cao, hệ quả gây ra mất cân bằng sinh thái của môi trường
xung quanh, khiến từng thớ đất suy kiệt, chai cứng rồi trở lại “điệp khúc” sử
dụng thuốc kích thích tăng trưởng cho cây rau cho vụ mùa mới…
Phúc bồn tử đổi
màu, đạt chuẩn hữu cơ Nhật
Tiếp
cận, nhận diện được xu hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ trong trước mắt cũng
như lâu dài, đến giữa năm 2017 trong lúc đang chuẩn bị trồng xà lách hữu cơ vụ
mùa mới, chủ nhân Nguyễn Văn Hà được tin tiếp nhận nguồn cây giống phúc bồn tử thân
trơn (không có gai) cho trái 2 màu đen và đỏ của một người quen mang về từ châu
Âu, nên đã quyết định đưa ra xuống giống trồng trên 3.000m2 nhà
kính. Và như vậy, cây xà lách hữu cơ phải chuyển đổi kế hoạch ngoài dự kiến để nhường
3.000m2 nhà kính cho cây phúc bồn tử đen và đỏ chính thức định canh
dưới chân núi LangBiang lúc này. Vừa chăm sóc vừa nhân giống tại chỗ một năm
sau, anh Hà đã mở rộng thành trang trại phúc bồn tử 2 màu đen- đỏ với tổng diện
tích nhà kính khoảng 25.000m2.
Đầu xuân phóng viên đến trang trại
phúc bồn tử của anh Hà tiếp xúc cận cảnh từng cây con, chồi non, lộc biếc đến
cây trưởng thành kinh doanh, hoa nở trắng xanh và đặc biệt là những chùm trái
khoe sắc màu đen và đỏ căng đầy. “Ở đây có 2 giống cây phúc bồn tử trái đen và
trái đỏ xen canh với nhau. Lúc trái non thì màu sắc cả 2 giống đều màu xanh
nhạt rồi chuyển dần sang màu đỏ hồng. Khi trái chín chuyển sang màu đen bóng là
giống phúc bồn tử đen và màu đỏ sẫm là giống phúc bồn tử đỏ…”, chủ trang trại
Nguyễn Văn Hà giới thiệu.
Phóng
viên tự tay hái xuống và thưởng thức trong vườn lần lượt hai loại trái phúc bồn
tử đen và phúc bồn tử đỏ, mỗi thứ cảm nhận một hương vị hỗn hợp ngòn ngọt, chua
chua, đăng đắng, thơm lừng…khá lôi cuốn. Vào thời điểm qua rằm tháng giêng năm
Kỷ Hợi 2019, anh Hà tiết lộ giá bán phúc bồn tử đen tại trang trại hữu cơ dưới
chân núi LangBiang của mình là 900.000 đồng/kg. Trong khi giá phúc bồn tử đen
nhập từ nước ngoài về bán trong hệ thống siêu thị trong nước lên đến 2,5 triệu
đồng/kg. Còn giá phúc bồn tử đỏ thì giá thấp hơn khoảng một nửa. Trong ngày
phóng viên đến, trang trại anh Hà bán ra 200kg trái phúc bồn tử đen và 100kg
trái phúc bồn tử đỏ. Bên cạnh đó, anh Hà chế biến tại trang trại các sản phẩm
vang, nước cốt, kẹo chocolate, mứt, trà…từ nguyên liệu trái phúc bồn tử đen và
đỏ, tiêu thụ khá nhanh trên thị trường trong nước. Phần lớn đối tác khi vừa
biết có trang trại phúc bồn tử đen- đỏ dưới chân núi LangBiang, Lạc Dương đều
tìm cách liên hệ để mua sỉ hoặc lẻ sản phẩm, nên thu hoạch và chế biến đến đâu,
anh Hà đều bán ra hết ngay đến đó.
“Trang
trại phúc bồn tử đen- đỏ chúng tôi có thị trường tiêu thụ ổn định trước hết là nhờ
chất lượng đạt tiêu chuẩn chứng nhận hữu cơ từ Nhật Bản. Trước đó phải qua thời
gian hơn nửa năm, các chuyên gia người Nhật đến đây khảo sát, phỏng vấn nông
dân trong và ngoài trang trại, kiểm định quy trình chất lượng sản xuất giống,
vật tư, nguồn nước, đất, không khí…với khoảng 1.000 tiêu chí khác nhau. Kế tiếp
đây sản phẩm phúc bồn tử đen- đỏ được sản xuất từ nguồn gốc giống chất lượng
cao từ nền nông nghiệp châu Âu hiện đại, có đủ căn cứ khoa học để xác định các
thành phần dược tính như ngăn ngừa vô sinh cho cả nam lẫn nữ, cải thiện chức
năng não, hệ thống tim mạch, ngăn ngừa bệnh gút, làm chậm quá trình phát triển
một số bệnh ung thư…”, chủ trang trại Nguyễn Văn Hà nói thêm rồi trở về khu vực
chế biến lấy ra chai vang phúc bồn tử đen mời khách. Hôm đó đi cùng phóng viên khám
phá và thưởng thức sản phẩm tươi và sản phẩm chế biến từ phúc bồn tử ở đây còn
có anh Hoàng Việt, Giám đốc một công ty giải pháp công nghệ cao trong sản xuất
nông nghiệp đến từ thành phố Hồ Chí Minh. Anh Việt nhận định: “ Đây là một
trang trang trại thiết kế xây dựng và sản xuất bài bản theo quy trình hữu cơ
của thế giới. Công ty chúng tôi tiếp tục trao đổi với trang trại để đưa sản
phẩm phúc bồn tử tươi và chế biến trực tiếp sớm tiếp cận với thị trường thế
giới...”
Rời
khu vực sản xuất, chủ trang trại phúc bồn tử đen- đỏ Nguyễn Văn Hà dẫn phóng
viên và đối tác Hoàng Việt lên khu vực đang xây dựng showroom trên phần diện
tích 2.000m2 để nghỉ chân. Tình cờ có thêm 2 khách “người nhà” của
trang trại là 2 nông gia trồng atiso hữu cơ và rau bắp cải VietGAP đến từ Trại
Mát, Đà Lạt. Làm quen mới hay 2 nông gia này đại diện 2 hộ gia đình thành viên
của HTX Nông nghiệp Minh Thọ Organic do chủ trang trại Nguyễn Văn Hà làm giám
đốc. “HTX Minh Thọ Organic chúng tôi thành lập và đi vào hoạt động gần 2 năm,
gồm 8 hộ gia đình thành viên sản xuất phúc bồn tử hữu cơ và các loại rau
VietGAP với tổng diện tích khoảng 20ha. Trực thuộc HTX còn có 3 đơn vị: Công ty
Dâu rừng LangBiang.F (Lạc Dương), Công ty Giống cây trồng hữu cơ (Đà Lạt) và
Công ty Phân bón vi sinh ( Đức Trọng)… ”, Chủ trang trại, Giám đốc HTX Minh Thọ
Organic cho biết.
Và
dự kiến dịp 30/4/2019, showroom của HTX Minh Thọ Organic sẽ mở cửa trình diễn, cung
cấp thông tin xúc tiến thương mại, trao đổi và chuyển giao quy trình kỹ thuật
sản xuất đạt chuẩn hữu cơ phúc bồn tử đen- đỏ nói riêng, các loại rau hữu cơ đặc
trưng thương hiệu “Đà Lạt- Kết tinh kỳ diệu từ đất lành” nói chung. Bởi vậy,
phóng viên hy vọng nơi đây sớm trở thành địa điểm xuất phát mới để nhân rộng cho
một vùng nông nghiệp hữu cơ kết hợp du lịch canh nông dưới chân núi LangBiang
nổi tiếng của cao nguyên Lâm Đồng./.
THÁNG 02/2019
