Đổi trắng thành xanh - hành trình bao lâu nữa ?
VĂN VIỆT
.jpg)
Quy hoạch đô thị gắn với quy hoạch sản xuất
nông nghiệp
PGS.TS.KTS Trần Trọng Hanh, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kiến trúc Hà
Nội đánh giá các tác động tiêu cực của
nhà kính nông nghiệp đô thị đã góp phần làm suy giảm các giá trị cốt lõi, giá
trị nổi bật toàn cầu của di sản thiên nhiên và di sản văn hóa đã tạo nên những
biệt danh của Đà Lạt thành phố mộng mơ, thành phố ngàn hoa, thành phố ngàn
thông, tiểu Paris phương Đông, xứ hoa anh đào…Về cơ bản, PGS.TS.KTS Trần Trọng
Hanh thống nhất 5 nhóm giải pháp chung theo Quyết
định 178, ngày 30/1/2023 của UBND tỉnh Lâm Đồng là: Rà soát, giải tỏa nhà kính
xây dựng trái quy định;
giảm diện tích nhà kính tại các vùng nội ô của thành phố
Đà Lạt và thị trấn các
huyện phụ cận; xây dựng mới nhà kính đảm bảo quy định và tiêu
chuẩn kỹ thuật trên diện tích đất sản xuất nông nghiệp; đẩy mạnh chuyển đổi sản
xuất, ứng dụng kỹ thuật canh tác nông nghiệp không dùng nhà kính; xây dựng vùng sản xuất nông
nghiệp sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp ứng
dụng công nghệ cao thích ứng với biến đổi khí hậu. Riêng thành phố Đà Lạt, PGS.TS.KTS Trần Trọng Hanh đề
xuất bổ sung một số giải pháp như: Đẩy nhanh lập, phê duyệt quy hoạch đô thị
gắn với quy hoạch sản xuất nông nghiệp, công khai kế hoạch quản lý nhà kính; quy
định cải tạo và xây dựng nhà kính; thành lập ban chuyên trách triển khai Đề án 178…
.JPG)
.jpg)
Nhìn từ 20 năm qua từng giai đoạn phát triển diện tích nông nghiệp
nhà kính trên vùng đất Nam Tây Nguyên Lâm Đồng cho thấy: Năm 2004 – 2010 với 1.170 ha, làm bằng vật liệu khung tre, sắt V3, V4 và màng
phủ nilon 1-2 lớp. Năm 2011-2015 tăng lên 3.147,5 ha, vật liệu khung tre, sắt V4, V5, mái vòm kín, mái nhà chữ A; màng phủ nilon 1-2 lớp, bước đầu nhập khẩu vật liệu nhà kính sản xuất hoa cao cấp, vườn ươm từ Hà Lan, Nhật Bản, Đài Loan. Năm 2016-2021
tiếp tục tăng lên 4.476 ha, thay thế bằng
sắt V5, sắt hộp mạ kẽm, đổ trụ móng bê tông; nhà 3 mái;
màng phủ nilon chống tia tử ngoại, tán xạ ánh sáng nhập khẩu từ Đài Loan, Nhật Bản, Hà Lan, Israel. Giai đoạn năm 2022 - hết quý
I/2024 lên đến gần 5.688,5 ha, tăng hơn 271,5
ha so với trước khi triển khai Đề án 178.
Cụ thể TP Đà Lạt (hơn 2.900,2 ha); các huyện Lạc Dương (gần 1.648,2 ha); Đơn Dương
(450 ha); Đức Trọng (317,6 ha).
Cần có lộ
trình dài hạn hơn so với mục tiêu vào năm 2030
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng đánh giá 3 ưu điểm nổi trội của nhà kính nông nghiệp đô thị là: Thứ nhất, tạo tiểu khí hậu phù hợp sinh thái của từng loại cây trồng, chủ động ứng phó bất lợi của thời tiết, cho năng suất cao, chất lượng tốt, tăng hệ số sử dụng đất, giảm chi phí vật tư nông nghiệp, tiết kiệm nước tưới. Thứ hai, phát huy các giải pháp IoT, năng lượng mặt trời, công nghệ đèn LED, đạt giá trị bình quân cây rau 2 tỷ đồng/ha/năm, cây hoa từ 3 - 5 tỷ đồng/ha/năm. Thứ ba, chi phí vật tư nông nghiệp đầu vào giảm hơn từ 30-50% so với trồng ngoài trời, quản lý trang trại đồng bộ, kiểm soát nông sản an toàn. Tuy nhiên việc quản lý, cấp phép xây dựng nhà kính chưa có văn bản pháp luật quy định, nên cần phải có lộ trình và nguồn kinh phí, thay đổi tư duy của người sản xuất để chuyển đổi. Đặc biệt nhu cầu nguồn vốn xây dựng mới, cải tạo nhà kính đạt chuẩn rất lớn, nhưng chưa có chính sách hỗ trợ tín dụng; nhà kính vẫn không được xác nhận tài sản gắn liền với đất để thế chấp vay vốn. “Quá trình sản xuất hoa cắt cành, vườn giống, thủy canh, công nghệ tự động… không thể đạt hiệu quả ngoài trời, vì vậy cần nhà kính hạn chế dịch hại, nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế. Trong khi các vùng nông nghiệp đô thị Đà Lạt và vùng phụ cận, hiện tượng mưa đá đầu mùa thường diễn ra gây thiệt hại sản xuất ngoài trời. Do đó, định hướng giảm dần và đi tới không còn diện tích nhà kính nông nghiệp nội ô thành phố Đà Lạt và nội thị của các huyện vùng phụ cận cần có lộ trình dài hạn hơn so với mục tiêu của Đề án 178 hoàn thành vào năm 2030… ”, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng đề xuất.
Cụ thể hơn, PGS.TS.KTS Trần Trọng Hanh, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội đề xuất Đề án 178 nên xem xét điều chỉnh cho thành phố Đà Lạt: Đến năm 2025 hoàn thành công tác chuẩn bị; bổ sung cơ sở pháp lý và quy định quản lý nhà kính. Giai đoạn năm 2026 – 2030 sắp xếp, di dời và tái bố trí nhà kính theo quy định; cấp phép xây dựng và cải tạo nhà kính theo mẫu kiến trúc phù hợp tại khu vực nội ô.
.jpg)
Từ những lợi ích cốt lõi phát triển
nông nghiệp đô thị Nam Tây Nguyên nói trên, phóng viên ghi nhận quan điểm của Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên thay cho lời
giải của bài toán “Đổi trắng thành xanh - hành trình bao lâu nữa?” là: Định hướng phát triển và thay thế cây trồng trong nhà kính nội ô Đà Lạt và nội thị vùng phụ cận phải kết hợp nghiên cứu thị trường, ứng dụng công nghệ cao, tiếp cận
toàn diện giữa công nghệ cao, nông nghiệp tuần hoàn, công nghệ thông minh và phát triển du lịch sinh thái, từ đó xây dựng một mô hình nông nghiệp đô thị hiện đại, bền vững và hiệu quả cho Đà Lạt và các vùng phụ cận...
THÁNG 9/2024
