VĂN VIỆT
Trong 5 năm trở lại đây, nông dân xã
Liên Hà, huyện Lâm Hà thường xuyên phá bỏ cây cà phê để trồng mới cây tiêu, ban
đầu chỉ xuất hiện lác đác vài khu vực, nay đã lan rộng trên toàn địa bàn xã lên
đến khoảng hơn 40 ha. Dù đã qua hai mùa bội thu được giá, nhưng với kiểu sản
xuất may nhờ, rủi chịu, nên mùa tiêu mới sắp tới đây vẫn là những kết quả khó
đoán đối với người nông dân.
Đạt lãi đột biến
Tính đến cuối tháng 10/2014, Liên Hồ là một địa bàn thôn
trồng tiêu nhiều nhất ở xã Liên Hà với hơn 20ha đang vào thời kỳ kinh doanh. Đến
đây, chúng tôi được tham quan vườn tiêu 0,6ha đang chuẩn bị bước vào tuổi thứ 5
– tuổi nhiều nhất của vùng tiêu hơn 40ha xã Liên Hà. Chủ vườn, ông Vũ Đức Bình
cho biết, đến đầu năm 2015, diện tích 0,6ha tiêu của gia đình sẽ thu hoạch vụ
thứ 3 kể từ khi xuống giống trồng vào năm 2010. “Chúng tôi đang tích cực chăm
bón để đạt năng suất vụ tiêu thứ 3 sao cho ngang bằng với 2 vụ tiêu trước đó là
yên tâm…” – ông Bình nói. Bởi theo tính toán của ông Bình, nếu mỗi năm đạt năng
suất trung bình trên dưới 4 tấn tiêu khô/0,6ha thì dù giá bán có “bắt đáy”
40-50.000 đồng/kg vẫn có thể thu lãi từ 60- 100 triệu đồng ( sau khi trừ khoảng
100 triệu đồng đầu tư).
Tuy nhiên, để xây dựng một vườn tiêu kinh doanh 0,6
ha, sau hơn 2 năm phải đầu tư cơ bản cả thảy từ 250- 300 triệu đồng. Đến năm
thứ 3 trở đi - khi tiêu có thu hoạch thì hàng năm chỉ tốn thêm khoảng 100 triệu
đồng vật tư phân bón và công lao động. Trên cánh đồng 6ha cà phê hơn 15 năm
tuổi, hàng năm hộ gia đình ông Bình đạt tổng sản lượng từ 12 tấn hạt nhân trở
lên. Nhân với giá hiện thời 40.000 đồng/kg, thành tổng doanh thu 480 triệu
đồng. Trừ tất cả nguồn vốn “đầu vào”, gia đình ông Bình thu lãi ròng cà phê hơn
300 triệu đồng. Thay vì “an phận” với con số lãi này hàng năm, hộ ông Bình quyết
định sang tỉnh Đắk Nông tìm mua các giống cây tiêu mới về trồng thay thế cho
cây cà phê.
Đến cuối mùa mưa năm 2010, ông Bình đã phá bỏ đồng loạt trên 0,6ha
cà phê rồi cày xới cho đất tơi xốp, xây lên những hàng trụ cột bê tông để xuống
giống trồng cây tiêu. Nhưng “vạn sự khởi đầu nan” trồng tiêu của hộ gia đình
anh Bình không hoàn toàn “thuận buồm xuôi gió”. Cây tiêu Đắk Nông sinh trưởng
trên vùng đất mới xã Liên Hà, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng mới vào 2 tháng tuổi
bỗng chết héo rũ trên diện rộng đến hàng trăm gốc. Lặn lội khắp nơi tìm hiểu
mới biết nguyên nhân cây tiêu con chết là do tưới thiếu nước, bón thiếu phân.
Ông Bình phải bỏ thêm một lần tiền nữa để trồng lại hàng trăm gốc tiêu này.
May mắn đến với hộ ông Bình với 2 niên vụ tiêu thu
hoạch đầu tiên – niên vụ 2012 – 2013 và 2013- 2014, hộ ông Bình đều được mùa,
được giá với tổng sản lượng thu 4 tấn tiêu khô/0,6ha/vụ. Ông Bình bán ra với
giá “lập đỉnh” mỗi ký tiêu khô trong năm 2013 là 130.000 đồng và trong năm 2014
là 185.000 đồng. So sánh với doanh thu trên cây cà phê cùng thời điểm, cây tiêu
đã tạo ra một bước lãi đột biến ngoài mong đợi.
Tiềm ẩn nhiều rủi ro
Bên cạnh vườn tiêu kinh doanh 0,6ha “gặp hên” nói
trên, hộ ông Vũ Đức Bình đã chuyển đổi thêm 0,6ha cà phê sang trồng tiêu mới đã
3 tháng tuổi. Và dự kiến đến đầu năm 2015, ông Bình lại “mở mang” 0,6 ha “tiêu
trên đất cà” nữa. “Mình chuyển một phần diện tích cà phê sang trồng cây tiêu,
nhằm dự phòng nếu thua lỗ cây này còn có cây kia hy vọng gỡ lại….”- ông Bình
chia sẻ. Cùng suy nghĩ và làm theo việc “đổi cà sang tiêu” như hộ ông Bình có
hộ nông dân trẻ Nguyễn Anh Tuấn ở cùng địa phương xã Liên Hà với diện tích
0,3ha. Nhưng thay vì cây tiêu xuống giống trồng dưới chân trụ xi măng ( cây
chết) thì Tuấn trồng dưới gốc cây báng súng (cây sống). Trồng cây sống vẫn theo
cự ly cây cách cây và hàng cách hàng 2,5m như “trồng” cây chết. Do chủ yếu chăm
sóc đến đâu tự đúc rút kinh nghiệm đến đó, nên Tuấn phải “trả học phí” quá đắt
với hơn 70% cây tiêu 7- 8 tháng tuổi bị chết khô không kịp cứu chữa. Hiện vườn
tiêu của Tuấn đã trồng mới lại vài tháng tuổi, đang lên xanh tốt là nhờ biết
khắc phục những sai sót kỹ thuật lần trước – dẫu những ngày tới rất khó đoán
kết quả sinh trưởng như thế nào (?!)
Chủ tịch Hội Nông dân xã Liên Hà, bà Nguyễn Thị Thưởng
khẳng định việc chuyển đổi trồng mới hơn 40 ha cây tiêu là do người nông dân tự
phát, trong khi quy hoạch “hiện hành” ở địa phương chỉ gồm cây chè, cây cà phê
và cây dâu tằm. Bởi vậy, các chi hội nông dân cơ sở đang lưu ý bà con nông dân
nên thận trọng, cân đối hợp lý những diện tích chuyển đổi trồng tiêu mới, bằng
mọi cách phải giữ lại diện tích đất để canh tác một trong 3 cây chủ lực chính
trong hộ gia đình là cây chè, cây cà phê và cây dâu tằm như vừa nêu./.
THÁNG 10/2014
