Hình thành vùng nguyên liệu mắc ca bền vững

 Văn Việt • 14/08/2025 04:11

Đến năm 2030, toàn tỉnh phát triển vùng nguyên liệu cây mắc ca theo quy mô tập trung, hiệu quả và bền vững. Qua đó phấn đấu đạt tổng diện tích khoảng 37.000 ha, trong đó có 23.000 ha trồng trên đất nông nghiệp và 14.000 ha trồng trên đất lâm nghiệp.

Một lần về 2 xã Phi Liêng và Đạ K’Nàng (nay là xã Đam Rông 1), chúng tôi vào các khu rừng mắc ca chuyên canh hơn 15 ha, ghi nhận sự chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của các nông hộ thành viên. Anh Phan Văn Hội vừa chủ trì, vừa là thành viên của chuỗi liên kết 4 nông hộ ở đây cho biết, qua gần 15 năm, tất cả nông hộ liên kết đã lần lượt chuyển đổi từng diện tích các loại cây công nghiệp già cỗi, thu nhập thấp sang trồng cây mắc ca theo giải pháp canh tác bền vững. Trong đó, giai đoạn 5 năm đầu chiếm khoảng 50% diện tích xen canh và 50% diện tích chuyên canh.

Mắc ca thương hiệu Mai Thao ở xã Gia Hiệp, được thị trường trong nước ưa chuộng với hương vị đặc trưng Nam Tây Nguyên

Đến giai đoạn 5 năm sau, tiếp tục chuyển đổi đạt 100% diện tích mắc ca chuyên canh. Cá biệt có 1 nông hộ liên kết huy động cơ giới phá bỏ đồng loạt các loại cây công nghiệp già cỗi, giành toàn bộ không gian sinh thái cho cây mắc ca chuyên canh lên đến 4 ha. Kết quả qua gần 15 năm tuổi, cây mắc ca chuyên canh theo quy trình hữu cơ, đạt sản lượng hàng năm trên dưới 25 kg/cây, lợi nhuận ước tính ít nhất 500 triệu đồng/ha/năm.

Tại xã Tân Hà Lâm Hà (xã Hoài Đức, huyện Lâm Hà cũ), thương hiệu Sao Vàng Macca đạt OCOP 4 sao và tiềm năng OCOP 5 sao nhờ xây dựng chuỗi liên kết quy mô lớn, chất lượng cao.

Theo đó, thương hiệu Sao Vàng Macca đầu tư nâng cấp dây chuyền chế biến đạt công suất lớn với các tiêu chuẩn chất lượng an toàn thực phẩm trong nước và ngoài nước, chủ động nguồn nguyên liệu liên kết sản xuất ổn định theo quy trình thực hành nông nghiệp tốt với 20 nông hộ trong khu vực, mỗi nông hộ chuyên canh và xen canh 1- 2 ha. Trong 2 năm gần đây, mỗi năm thương hiệu Sao Vàng Macca sản xuất và chế biến cả trăm tấn mắc ca nguyên liệu tươi theo đơn hàng tiêu thụ đến các thị trường trong nước và xuất khẩu.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng, toàn tỉnh hiện có 75 cơ sở thu mua, sơ chế, chế biến mắc ca, công suất khoảng 6.000 tấn nguyên liệu/năm, các dòng sản phẩm chủ lực được thị trường ưa chuộng như: mắc ca sấy nứt, mắc ca hạt nhân. Đặc biệt, đã xây dựng và phát triển gần 10 chuỗi liên kết thu mua, chế biến tiêu thụ sản phẩm mắc ca với tổng diện tích gần 1.300 ha và 1.168 nông hộ sản xuất, sản lượng thu hoạch hơn 1.000 tấn/năm.

Bên cạnh thương hiệu Sao Vàng Macca, chuỗi liên kết 15 ha của nông hộ chủ trì Phan Văn Hội nói trên, còn khá nhiều đơn vị chủ trì từng chuỗi liên kết khác cũng đang hoạt động hiệu quả như: Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Việt Xanh, Công ty TNHH Hoàng Anh Macca, Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp TH, Hợp tác xã liên kết Mắc ca Macadamia, Hợp tác xã nông nghiệp an toàn và thương mại Quảng Trực...

Kết quả đến nay, vùng nguyên liệu mắc ca toàn tỉnh đạt tổng diện tích gần 16.000 ha, bao gồm diện tích đang trong thời kỳ kinh doanh 6.600 ha, sản lượng năm 2025 đạt khoảng 13.700 tấn, tăng 48% so với năm 2024. Nguồn giống mắc ca đáp ứng nhu cầu trong tỉnh sản xuất gồm 5 vườn đầu dòng đã được công nhận với tổng diện tích hơn 10 ha, công suất khai thác khoảng 1 triệu mầm, chồi/năm.

“Cây mắc ca được xác định là cây trồng có tiềm năng kinh tế cao, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng vùng Tây Nguyên nói chung và tỉnh Lâm Đồng nói riêng. Trước những tác động biến đổi khí hậu, cây mắc ca đang được khuyến khích mở rộng diện tích canh tác gắn với phát triển vùng nguyên liệu và công nghiệp chế biến, góp phần cơ cấu lại ngành nông nghiệp trên địa bàn”, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng nhấn mạnh.

Theo đó đến năm 2030, toàn tỉnh phấn đấu đạt tổng diện tích canh tác mắc ca 37.000 ha, sản lượng ước đạt khoảng 48.000 tấn. Mục tiêu diện tích và sản lượng mắc ca đến năm 2050, toàn tỉnh lần lượt đạt 50.000 ha và 90.000 tấn, qua đó hình thành và phát triển chuỗi giá trị hoàn chỉnh từ sản xuất giống, xây dựng vùng nguyên liệu đến sơ chế, chế biến sâu, tăng cường xúc tiến thương mại đến kết nối mở rộng thị trường trong nước và xuất khẩu.

THÁNG 8.2025