VĂN VIỆT
Tết Kỷ Sửu “hai lẻ chín”, chàng thanh
niên chủ trang trại dế đầu tiên ở Lâm Đồng đón chào “xuân xanh” thứ hai mươi
sáu. Hỏi sao lại chọn con dế để lập nghiệp, chàng cười mỉm : “Thấy đồng bằng
người nuôi dế bán được, mình ở miền núi cũng bắt chước làm thử…Đâu biết dế sinh
nở nhanh thật nên tôi nuôi luôn thành
trang trại…”
Chàng thanh niên ấy
là Nguyễn Quang Huy, học đại học ngoại ngữ hết năm thứ hai phải nghỉ ngang để
về cùng gia đình làm vườn vượt nghèo khó. Rồi Huy lấy vợ sinh con trong năm hai
mươi bốn tuổi, được gia đình hai bên cho ra riêng ở thôn 2, xã Mê Linh, huyện
Lâm Hà với một khoảnh vườn cà phê nho nhỏ. Định cư trên vùng đất Lâm Hà - vùng
đất đỏ phì nhiêu của tỉnh Lâm Đồng, Huy gắng sức làm lụng để nuôi ước mơ sở hữu
một khu vườn cà phê ngày càng rộng lớn hơn. Một chiều nọ ngồi gác cuốc nghỉ mệt
dưới gốc cà phê thì tự nhiên chàng trai Huy gặp những chú dế than tung nhảy lạo
xạo bên chân mình. Chợt nhớ lại mấy đêm trước xem truyền hình thấy ở vùng đồng
bằng Nam Bộ có hộ gia đình kiếm tiền kha khá nhờ nuôi loài dế than như thế này.
Vậy là Huy “bí mật” bắt mấy con dế than khỏe mạnh trong vườn lên nuôi bên góc
hiên nhà.
Tất cả trên dưới 30 con dế hoang dại đưa từ vườn về nhốt vào chiếc xô nhựa đã cũ, bên trong đã lót sẵn những cuộn cỏ khô. Xô nhựa đậy nắp có đục những lỗ nhỏ để thông luồng không khí vào ra. Qua bên hàng xóm xin mấy vốc cám nuôi gà rải đều trong “chuồng dế”. Đặt thêm chai nước nhỏ cho dế uống nữa. Sáng sáng Huy mở nắp xô thăm thấy dế lanh lợi khác hẳn. Huy kể lại tuần tự : “Qua tuần đầu, dế búng nhảy nhanh nhẹn thấy rõ. Tuần thứ hai, dế túm tụm theo đàn bầy trông thật lạ mắt. Và tuần thứ ba, thứ tư, những hạt trắng li ti bám dày trên cọng cỏ trong xô nhựa. Mới hay đó là trứng dế đẻ… ”
Tất cả trên dưới 30 con dế hoang dại đưa từ vườn về nhốt vào chiếc xô nhựa đã cũ, bên trong đã lót sẵn những cuộn cỏ khô. Xô nhựa đậy nắp có đục những lỗ nhỏ để thông luồng không khí vào ra. Qua bên hàng xóm xin mấy vốc cám nuôi gà rải đều trong “chuồng dế”. Đặt thêm chai nước nhỏ cho dế uống nữa. Sáng sáng Huy mở nắp xô thăm thấy dế lanh lợi khác hẳn. Huy kể lại tuần tự : “Qua tuần đầu, dế búng nhảy nhanh nhẹn thấy rõ. Tuần thứ hai, dế túm tụm theo đàn bầy trông thật lạ mắt. Và tuần thứ ba, thứ tư, những hạt trắng li ti bám dày trên cọng cỏ trong xô nhựa. Mới hay đó là trứng dế đẻ… ”
Lại
một mình bấm đốt ngón tay theo dõi đến hơn ba tuần sau, những dây trứng đồng
loạt nở ra những đàn dế con nhỏ bằng đầu tăm mà đã nhảy lách cách trong xô. Huy
tách đàn dế con ra khỏi đàn dế bố mẹ để nuôi riêng trong từng ô nhỏ, thưng kín
ny lông bốn bề. Cũng với thức ăn cho dế là cám gà trộn với cỏ khô, nước uống là
nước giếng múc lên đựng trong chai nhựa …Dế lớn mây mẩy từng ngày rồi nhân lên
cả ngàn con dế thịt trong mấy tháng sau đó. Nhẩm tính cứ nuôi đà sinh sôi như
vầy thì chừng hơn một năm nữa sẽ tăng đàn dế hơn trăm ngàn con. Nhưng bất ngờ
một ngày mưa từ vườn chạy vào hiên nhà thăm dế thì Huy gặp thảm cảnh…dế nằm
chết la liệt. Các thùng nuôi khác thì…trống trơn dế. Có phải vì chất đất, môi
trường khí hậu ở vùng xã Mê Linh, huyện Lâm Hà của tỉnh Lâm Đồng không thể nuôi
được dế than trong nhà ? Câu hỏi xoay xoáy trong đầu Huy nhưng bình tâm sau đó
thì rốt cuộc đây cũng không phải là câu khó trả lời. Qua mấy ngày “điều tra”
Huy đã “nhận diện” thủ phạm giết chết đến phân nửa đàn dế than trong nhà là lũ
thạch sùng, lũ chuột nhắt, chuột chù, đàn kiến đen, kiến lửa và cả những làn
mưa tạt nghiêng vào góc hiên nhà.
Quả là dế cũng là con vật nuôi phải cần có quy mô chuồng trại, phải có các biện pháp phòng chống bệnh tật chuyển mùa, phòng chống dịch hại. Bởi vậy chàng trai trẻ Nguyễn Quang Huy mạnh dạn lên “thiết kế, quy hoạch” mô hình nuôi dế than trang trại từ đây.
Quả là dế cũng là con vật nuôi phải cần có quy mô chuồng trại, phải có các biện pháp phòng chống bệnh tật chuyển mùa, phòng chống dịch hại. Bởi vậy chàng trai trẻ Nguyễn Quang Huy mạnh dạn lên “thiết kế, quy hoạch” mô hình nuôi dế than trang trại từ đây.
Thoáng
chốc thời gian từ khi bắt dế từ vườn đem vào nuôi trong góc hiên nhà rồi lập
thành trang trại dế đến nay thanh niên Nguyễn Quang Huy đã qua ba năm. Ba năm
Huy mới gom góp được số vốn gần trăm triệu đồng dựng chuồng trại nuôi được hơn
trăm thùng dế. Tổng diện tích xây dựng hơn 250 mét vuông với quy trình nuôi
kinh doanh mấy tháng cuối năm 2008, Huy “xuất chuồng” bán khoảng nửa tạ dế
thịt, thu được hơn 10 triệu đồng. Huy đang tìm nguồn vốn vay trong năm mới Kỷ
Sửu khoảng 200 triệu đồng để mở rộng trang trại nuôi dế lên 1.500 thùng. Được
vậy đến cuối năm sau nữa, trang trại của Huy sẽ cam kết ổn định đầu ra ít nhất
10 ký dế thịt mỗi ngày. Với mặt bằng giá hiện tại, mỗi ngày trừ mọi chi phí,
Huy chắc chắn thu khoản lãi hơn một triệu đồng. Huy nói: “Rất nhiều doanh
nghiệp kinh doanh ăn uống trong và ngoài tỉnh Lâm Đồng đặt vấn đề hợp đồng mua
dế thịt dài hạn, nhưng hộ gia đình Huy chưa giám đặt bút ký. Huy chỉ mới bán dế
thịt trong phạm vi địa phương xã Mê Linh và một số khách qua đường đã cung ứng không kịp rồi…”
Dế
than hiện giờ là món ăn khoái khẩu từ khắp miền thôn quê đến nhiều nơi phố thị.
Trang trại nuôi dế than của chàng trai trẻ Nguyễn Quang Huy vừa mới đặt tên
giao dịch là “Trang trại Thiện An- chuyên cung cấp dế thịt - dế giống”. Ông Lê
Minh Khải, Chủ tịch UBND xã Mê Linh cho biết, chính quyền xã Mê Linh đang vận
động nông dân phát triển mới đàn dế than – gọi nôm na đây là loài vật nuôi
- đang mở ra mô hình khả thi về xóa đói
giảm nghèo, vươn lên cuộc sống sung túc cho kinh tế hộ gia đình. Vậy là tết này
giữa trang trại dế than Thiện An - trang trại của chàng trai trẻ Nguyễn Quang
Huy đang nhân lên niềm vui, niềm hy vọng về con vật nuôi mau “phát tài” đến với
thật nhiều số hộ nông dân nơi vùng đất đỏ Nam Tây Nguyên ! ./.
Tháng 01/2009