VĂN VIỆT
Làng
Đarahoa nằm trên Quốc lộ 20 tiếp giáp với thành phố Đà Lạt, gồm 321 hộ ( 1859
khẩu) người Cơ ho và người Chill bản địa sinh sống lâu đời. Trước đây có tên
gọi là K’Long, sau cuộc định canh định cư năm 1978, đã ra đời tên thôn Đarahoa
thuộc xã Hiệp An, huyện Đức Trọng đế bây giờ. Theo những tuor du lịch Đà Lạt
cuốn hút mạnh mẽ, khách du đến Đarahoa ngày một đông thêm. Họ đến chủ yếu để
tìm hiểu về khu căn cứ địa cách mạng Núi Voi và thích thú xem công trình “gà
trống chín cựa” được xây dựng từ thời Pháp. Từ đó thôn Đarahoa bắt đầu hình
thành tự phát hoạt động thương mại-dịch vụ nhỏ lẻ trong nhân dân, trong đó có
các “shop” hàng thổ cẩm chào bán khách du lịch. Nhưng tiếc rằng, người dân ở
đây chưa biết ngồi bên khung cửi bao giờ nên hàng thổ cẩm phải mua từ người
Chăm ở Phan Rang và người Cơ ho, Chill, Lạch.. ở nơi khác trong tỉnh Lâm Đồng
về tiêu thụ. Cung chưa đáp ứng cầu. Năm 1999, Linh mục Nguyễn Đình Phúc (nhà
thờ K’Long) tự bỏ tiền ra thuê nghệ nhân từ Phan Rang về Đarahoa dạy nghề cho
người dân trong làng. Cái “tên kép” làng nghề dệt thổ cẩm: Đarahoa-K’Long mới
dần dần được biết đến.
Từ
cơ sở “tiên phong” của Linh mục Nguyễn Đình Phúc đến nay đã có thêm 4 cơ sở
nữa. Bên cạnh “giáo viên” dạy nghề là người Chăm ở Phan Rang còn có người Cơ ho
ở Bảo Lộc lên. Quy mô cả làng dệt phát triển tất cả 47 khung dệt thủ công, 24
máy may và 90 lao động vừa sản xuất vừa bán hàng tại chỗ. Bề thế nhất vẫn là cơ
sở dạy nghề, sản xuất của Linh mục Nguyễn Đình Phúc với 4.000mét vuông nhà
xưởng, 1 quầy bán thổ cẩm xây dựng khang trang diện tích 50mét vuông, doanh thu
trung bình hàng tháng khoảng 10triệu đồng. Được nhà nước cấp giấy phép kinh
doanh, Linh mục Phúc đã đầu tư 300 triệu đồng vốn cố định và thường xuyên với
40 triệu đồng vốn lưu động, duy trì việc làm quanh năm cho 72 lao động quanh
vùng. 4 cơ sở còn lại quy mô nhỏ hơn, mang tính nội bộ gia đình (từ 2-7 lao
động), thu nhập hàng tháng ở mức từ 1 triệu đồng-7 triệu đồng/1cơ sở.
Dẫu
tự phát nhưng làng dệt thổ cẩm Đarahoa-K’Long đã biết dựa vào thế mạnh du lịch
để tồn tại, chuyển bước. Để theo đà phát triển một cách vững chắc hơn, đòi hỏi
vai trò điều chỉnh theo quỹ đạo chung của nhà nước trong lúc này là hết sức cần
thiết!
Theo
các cơ quan chức năng của huyện Đức Trọng, thổ cẩm Đarahoa nhìn chung chỉ mới
xây dựng những nền móng đầu tiên, tron chừng mực vẫn gặp nhiều khiếm khuyết về
hình thức, mẫu mã. Nguyên liệu sợi mua từ nhà máy sợi ở TPHCM, sản phẩm dệt chủ
yếu theo nghệ thuật duy nhất của người Chăm; rất ít chủng loại mang đậm nét dệt
đặc trưng truyền thống của người bản địa Tây Nguyên. Thị trường sản phẩm đang
hết sức bị động, chưa được quảng bá rộng rãi. Bởi vậy, điều quan trọng để tạo
bước đột phá đi lên là sớm đưa làng nghề Đarahoa hòa nhập nhanh vào các làng
nghề trong tỉnh, trong nước; tạo ra sản phẩm có sức cạnh tranh ở thị trường
trong nước và nước ngoài.
Ngoài
việc tiếp tục duy trì những cơ sở hiện có, trong lúc này làng thổ cẩm đang đặt
ra 3 vấn đề chính là mở rộng khu sản xuất, dạy nghề; quy hoạch hệ thống “shop”
hàng lưu niệm và nâng cấp hạ tầng giao thông.
Ông Hoàng Bá, Chủ tịch UBND xã
Hiệp An cho biết: xã hiện có khoảng 6 ha đất công tại khu vực Trung Hiệp có thể
hình thành khu trưng bày sản phẩm, sản xuất, dạy nghề, hàng năm từ 100-150 lao
động thời gian đầu và từ 250-400 lao động thời gian tiếp theo (mỗi lao động
thời gian học nghề khoảng 16 tháng). Ở diện tích đất quanh “con gà chín cựa”
nên thực hiện việc quy hoạch khu bán hàng thổ cẩm gắn với sản xuất hoa, cây
cảnh, tôn tạo cảnh quan cho du lịch. Cuối cùng là con đường cấp phối dài 1,8km
từ ngã ba K’Long vào thôn Đarahoa đến chân Núi Voi cần được nâng cấp thành
đường bê tông nhựa nóng theo tiêu chuẩn cấp 4 miền núi.
Chủ
trương chung là đa dạng hóa các hình thức sở hữu tổ chức lại làng nghề. Nhưng
muốn thu hút nguồn vốn nội lực, nguồn vốn đầu tư từ trong và ngoài nước vào làm
ăn, xây dựng thương hiệu thổ cẩm Đarahoa-K’Long thì trước hết phải cần gần 7 tỷ
đồng để xây dựng “3 vấn đề” hạ tầng nêu trên. Số vốn này nếu nhà nước sớm cân
đối ngân sách đầu tư, chắc chắn sẽ mở ra những triển vọng lớn về bước tiến một
làng nghề thổ cẩm của Hiệp An nói riêng, của Lâm Đồng nói chung./.
Tháng
02/2004
