Thứ Sáu, 16 tháng 8, 2013

Nhân vật đồng hương

VĂN VIỆT

Ngoảnh lại cũng gần bảy ngàn ngày tôi xa chốn quê nhà Bình Định lên cư ngụ nơi xứ núi bồng bềnh sương phủ. Ơn người, tôi được công việc ghi ghi, chép chép cứ cuốn giục gót chân ngày ngày. Trong ngút ngát tình say con chữ, trùng trùng kỷ niệm nghiệp nghề, luôn lưu đọng nét son những nhân vật đồng hương tôi và số nhiều bạn đọc gần xa... 

*Ở  phố…
Thành phố nơi tôi trú thân và hành nghề nhà báo là Đà Lạt, một thương hiệu du lịch lớn của đất nước hình chữ S. Vùng cao nguyên này có mặt người Bình Định từ thời “Hoàng triều cương thổ” thuộc Pháp đến giờ. Họ đi nhiều con đường khác nhau. Thời giặc giã thì đi phu, đi chiến đấu. Thời độc lập thì đi mở đất, đi theo họ hàng, đi học chữ rồi…”bén rễ xanh cây” làm quê hương thứ hai. Hiện thời người Đà Lạt gốc Bình Định đã “đông vui” đến mấy thế hệ rồi. Dù không thống kê chính thức nhưng con số này là không nhỏ. Nếu tính riêng nhà báo gốc Bình Định đương nhiệm đã lên đến con số hàng chục người có dư, trong đó có tôi. Giữa “bao la” chất liệu từ “thế giới” người Bình Định nơi đây, mỗi lần tôi hòa mình vào đó tác nghiệp là tôi đang…trở về nhà.
Dịp kỷ niệm 30 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, tôi tìm đến căn nhà số 142, Hai Bà Trưng, Đà Lạt để gặp bà Nguyễn Thị Lan, người bị hành quyết đến 9 viên đạn không chết. Cách đây 54 năm-đêm 11/5/1951, giặc Pháp giải bà Lan và 19 người tù chính trị của Lao xá Đà Lạt đưa ra xử bắn bên góc Sân bay Cam Ly. Tất cả lần lượt ngã xuống, chỉ duy nhất bà Lan đã “phục sinh”, đưa về bệnh viện chữa trị, đến nay là thương binh 2/4, tuổi gần 80. Bà Lan có “phép màu” nào chăng ? Để có những dòng tường trình lý giải xác thực, sống động, nhiều nhà báo phải “lận đận” không biết bao nhiêu lần được trò chuyện cùng bà mới đủ “chất liệu”. Với tôi hết sức tình cờ và may mắn, bà là người gốc Hoài Nhơn, Bình Định. Nhân vật đồng hương với tác giả. Câu chuyện được bà kể lại như một lời tự sự với người thân thuộc. Bài ký sự “Người phụ nữ có “phép màu”” của tôi sau đó đăng tải trên phương tiện báo chí tỉnh Lâm Đồng và của trung ương đã được bạn đọc nhiệt tình đón nhận. Nhiều tổ chức, đơn vị trong nước lần theo địa chỉ trên báo đến thăm, giúp đỡ bà Lan khắc phục khó khăn trong cuộc sống. Riêng tôi nhận nhiều cuộc điện thoại khen ngợi, động viên, lại thấy hạnh phúc của nghề mình được nhân lên nhiều lắm!
Cách đây hai năm, cánh báo chí Lâm Đồng được lôi cuốn bởi những sản phẩm mới lạ trên Khu Du lịch Đồi Mộng Mơ Đà Lạt. Tất nhiên tôi không thể làm người…đứng ngoài. Đến nơi mới hay phần lớn những “đặc sản” ở đây “sản xuất” từ đất và người Bình Định. Ấn tượng đầu tiên ở Vườn thơ Hàn Mặc Tử rộng đến năm trăm mét vuông, kết thành một giàn hoa lá vờn quanh. Lữ khách có thể ngồi đây tĩnh lặng “xem trời giải nghiã yêu”. Dưới bóng thông ngàn, tượng Hàn Mặc Tử bán thân dựng lên, quây quần là những dòng thơ tạc ghi vào từng phiến gỗ, treo lững lờ với dòng thời gian. Ấy là những lời thì thầm, đưa người viễn xứ quay về chốn hoài niệm. Để rồi “…Người đi một nửa hồn tôi mất. Một nửa hồn tôi bỗng dại khờ…” Khi tìm lại bóng dáng tuổi thơ sau những giờ trần lưng khét nắng nơi đồng đất, được ru ta vào giấc nồng, hãy ghé qua ngôi nhà cổ Bình Định ba gian mái-chái gần 300 năm tuổi được dựng lên nơi đây. Những loại gỗ “tác tạo” trên thổ nhưỡng Bình Định càng rắn rỏi với thời gian, bóng mượt “cùng tuế nguyệt”. Rồi xuống hầm “Mộng Mơ tửu” nữa. Nâng cốc nhấp ngụm “tiên tửu” Bầu Đá sủi tăm, lòng người chuếnh choáng thăng hoa…Được tận hưởng “hương sắc” Bình Định ở giữa phố phường mộng mơ Đà Lạt thì còn gì hơn thế nữa với nghề “bán chữ” của “nhà báo tôi”nhỉ ?!
*Về vùng xa
Nhà báo ở Lâm Đồng đi công tác từ thành phố Đà Lạt tỉnh lỵ đến trung tâm huyện xa nhất lên đến hai trăm cây số. Giao thông đến nơi đã dễ dàng nhưng đường về từng thôn-làng vẫn gặp nhiều trắc trở, nhất là lầy lội vào mùa mưa. Những nhà báo vẫn “còn sức hăng” như tôi thì mỗi tháng nằm dưới huyện cả tuần cũng “trụ” được. Huyện Cát Tiên xa nhất tỉnh Lâm Đồng lại có người gốc Bình Định quần cư khá nhiều. Nhờ qua “môi giới” của người đồng hương ở 2 xã Phước Cát I và Phước Cát II của huyện này, tôi được “diện kiến” với Nguyễn Văn Quy, người có 15 năm làm “dân vận” ở rừng sâu. 
Ông cầm tay chỉ dẫn đồng bào biết trồng bắp, trồng điều, định canh định cư. Gần gũi từng ngày, từng giờ với bà con bản làng, ông kiên trì giải thích, thuyết phục, đấu tranh loại bỏ những hủ tục lạc hậu, chết người. Nhờ vậy, dân làng quên trìu mến gọi ông là K’Quy. Ông Quy người gốc Phù Mỹ, tôi gốc người An Nhơn-Thế là tác giả “cái tôi trần thuật” với “cái tôi tự sự” của nhân vật trong bài ký sự “K’Quy-Hai thời dân vận ” hoặc “K’Quy-người Bình Định “dụng võ” nơi buôn sâu Lâm Đồng”, “ “Hảo hán” giữa rừng Cát Tiên”…đăng trên các “bản báo” ở tỉnh Lâm Đồng, Bình Định và báo trung ương được nhiều bạn đọc chú ý đến. 
   Sau Cát Tiên, huyện “xa nhì” của tỉnh Lâm Đồng là huyện Đạ Tẻh, cũng chiếm số đông người Bình Định nhập cư từ những năm đầu “tám mươi” của thế kỷ trước. Về đây, trong những chuyến thâm nhập thực tế dài ngày, những “nhân vật” đồng hương luôn hết lòng giúp đỡ cho “nhà báo tôi” tác nghiệp. Nhờ đó những bài ký sự hôi hổi tính thời sự lên trang, đến tay bạn đọc, góp phần giúp tôi hoàn thành nhiệm vụ cầm bút của mình. Dẫu trên “vùng đất đồng hương” ở Lâm Đồng, vẫn đang nợ nhiều lắm những món nợ ân tình, cần phải dấn bước hơn nữa. Những gì “thu hoạch” bằng nghề viết qua những “nhân vật” trên đây cũng chỉ là những lời tâm sự, một chút riêng tư của nhà báo xa xứ cùng bạn đọc nhân sinh nhật của báo giới năm nay!
Đà Lạt tháng 6/2005